Basına yansıyan banka ve reel sektör açıklamaları gösteriyor ki, kredi faizleri % 29 ile % 50 arasında, banka harici kurumlarda ise en yüksek oranlarla kaynak kullandırılıyor. Gelişmiş ekonomilerde bu oranların dörtte biri bile tüketim ve yatırımların durmasına yol açarken, gelişen ekonomilerde bir şekilde devinim devam ediyor. Sebeplerini anlatayım.

Salı akşamı İnfo Menkul Değerlerin YouTube hesabında Mine Uzun ile canlı yayın yaptık. Kelimesi kelimesine şunları söyledim.

Bu sabah enflasyon rakamları açıklanacak. O yüzden daha açıklanmadan hayat pahalılığı üzerine paylaşım yapayım dedim. Kira ödeyen, çocuk okutan, evine alışveriş yapan, kredi ödeyen bir vatandaş olarak TÜFE'nin yaşadıklarımı yansıtmadığını biliyorum.

İktisat Tarihi açısından ele alındığında, iç siyasette en çok etkili olan unsurun ekonomi olduğu gözüküyor. Yakın geçmişimizde 1994 ve 2001 krizleri var mesela. Ancak dış politikadaki başarıların vatandaşın oyu üzerinde pek etkili olmadığı gözüküyor.

Cuma günü İSO-TCMB buluşmasının basına yansıyan notlarına hiç değinmeyeceğim. Adeta Türk filmi gibiydi: “Biz ayrı dünyanın insanlarıyız..” Ne kendi asabımı ne de sizin asabınızı bozmamak için söz konusu toplantıyla ilgili yorumlarımı başka bir zamana bırakıyorum. Şimdi başlıktaki meseleye dönelim..

Hafta başında birçok mecrada "Türkiye AB'nin Çin'i olabilir mi" meselesini dile getirdim. AB için ciddi bir potansiyel barındıran Türkiye'nin çok ciddi eksikleri olduğunu ifade ederken, bizim büyüme modelimizin Çin'e benzemediğini de özellikle belirttim.

Küresel ya da ulusal tüm göstergeler dünya ekonomisinin önde gelen ülkelerinde resesyon sinyalleri almaya başlamışken, Fed başladığı işi yarım bırakmamak için 75 baz puanlık beklenen artışı yaptı. Sanıyorum 40 yıl önce tecrübe edilmiş yüksek enflasyon oranlarına karşı başka çaresi de yoktu.

TCMB'nin faiz konusunda çekimser kaldığı gün Avrupa Merkez Bankası beklenen faiz artışı kararını açıklamıştı. Daha önce 25 baz puan olarak maddeleşen beklentiye rağmen 50 baz puan açıklansa da, ECB Yönetiminin tutumu "gevşek" bulunmuştu.

Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışma başladığında elimizde üç adet senaryo vardı. Hatırlarsanız bunlardan yazılarımda bahsetmiştim. Birinci senaryo önce ateşkes sonra kalıcı barış ve rus ordusunun Ukrayna‘dan çıkmasını içeriyordu.

Aldığımız bilgiler gösteriyor ki, Avrupa bu kış ciddi bir enerji darboğazı yaşayacak ancak buna rağmen Rusya'dan enerji satın almamak için ısrarcı. Nükleer santrallerin çalışması için gereken çubukların da Rusya'dan tedarik ediliyor olması, uzun zamandan beri itip kakılan "kömür" alternatifini tekrar gündeme getirdi.

Dün açıklanan faiz kararıyla alakalı herhangi bi sürpriz ya da şok beklemiyordum. Merkez Bankası'nın rasyonel beklentileri kırmak üzere attığı öngörülemeyen adımlar genellikle piyasaları bozan şekilde tezahür ettiği için, en azından faizlerin yükselmeyeceği kesindi. Eğer karar bu şekilde çıkacak olsaydı zaten öncesinde döviz satışını gözlemlerdik.

Bugün Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak. Büyük bir çoğunluğun beklentisi Para Politikası Kurulunun tabela faizini bu seviyede tutması. Ancak değişik tartışmalarda yapıldı son iki haftada.

Ulu Önder Atatürk daha Cumhuriyet kurulmadan gerçekleştirdiği İzmir İktisat Kongresinde, ardından da yaptığı bir çok konuşmada şu gerçeği dile getirmiş: "Şahsi menfaatlerin toplum menfaatleri üzerine çıkmaması için devletin düzenleme yapması esastır ve devlet görevlerini piyasa kurallarına saygılı olarak yapmalıdır."

Değerli Dostlar. Dün Parite'den başladık. Bugün de hem parite hem de diğer gündem maddelerine değinelim dedim. Euro/Dolar paritesi eşitlenince yepyeni bir sürecin içine girdik. Herkes Fed'in 75 baz puanlık muhtemel faiz artışı için 27 Temmuz tarihini beklerken, TCMB'nin para politikası kurulu toplantısı bu hafta perşembe günü gerçekleşecek.

Hiç bekletmeden konuya gireyim. İthalatımızın % 65'i Dolar cinsinden, İhracatımızın da % 40'a yakını Euro cinsinden olduğu için, dış ticaret açığı ve cari açık konusunda hem rakamsal hem de parasal anlamda bir sıkıntının içine girmek üzereyiz.