Güncel Yazılar

Geçenlerde televizyonda meslek liseleri üzerine bir eleştiri yaptığım için tepki koyanlar oldu. Açıkçası 10 yıl sonra işçilerin robot, usta başıların da yapay zeka olacağı endüstride meslek liselerinin hangi konuda eğitim vereceği konusunda ciddi bir kafa karışıklığı var.

Dün Mahfi Eğilmez Hoca sosyal medyadan, ben de sabah Televizyondan bir uyarı yaptık. "Yeni bir parasal genişlemenin sonucu yapısal reformları unutmak olur." Anlatayım

Baktım ki son yaşananlar üzerine yine derinliği olmayan yorumlar etrafta savruluyor, ben de kısa bir bilgi tazelemesiyle katkıda bulunayım dedim.

Suudi Arabistan'a yapılan saldırılar sonucunda tarihin en yüksek günlük arz daralması yaşanırken, petrol fiyatlar bir anda yükseldi. Bu durum bizler için "benzine zam" haberinden başka olumsuzlara da alamet.

Geçen hafta Merkez Bankası kararı sebebiyle değinemediğimiz bazı konulara değinme ihtiyacı duydum. Sadece etrafındaki gelişmelere bakıp genele şamil sonuç çıkarmaya meraklı olanlar için sürpriz anlamına gelecek gelişmeler mevcut.

Merkez Bankası'nın ne karar vereceğine dair tartışmalar ne kadar ateşli olsa da, piyasalara etkisi fazla olmadı diyebilirim. Neticede beklenen karar açıklandı ve kısa süreli dalgalanmadan sonra işler sakinleşti.

Merkez Bankası'nın bugün alacağı karar öncesinde yeterince heyecan yaşadığımızı düşünerek, bugün kafamızı boşaltmak adına başka bir konudan bahsedeceğim. Çünkü ne olacaksa olacak. Biraz başka tarafa bakalım.

Bazen meselelere "dışardan içeriye bakmak" faydalıdır. Çünkü genel tavrımız neler çektiğimizi ya da ne kadar başarılı olduğumuz konusunda kendimizi ikna etmek oluyor. Başkalarının ne düşündüğünü sormak bu sebeple doğru bir davranış şeklidir.

Hafta sonu ekonomi kurmayları ve önde gelen ekonomistlerle bir araya geldik. Merkez Bankası'nın faiz kararından önce bir araya gelerek görüş alış verdi yapmak faydalı oldu diyebilirim.

Çeşitli kesimlerden aldığımız mesajlar ve Ankara'da kurulan cümleler bize gösteriyor ki, Perşembe günü bir faiz indirimi daha yapılacak.

Elbette bu başlığa "tabii ki geçecek" diye cevap verecekler olacaktır. Ancak, mesele göründüğü kadar kolay değil.

Rahmetli Erdoğan Alkin Hoca, istatistik yayınlayan kurumların eleştirilmesinden hiç hoşlanmazdı. Ona göre zaten önünde sonunda ortaya çıkacak bir gerçek için kimse yanlış bir işe yeltenemezdi.

Pazartesi günü büyüme rakamları, dün de enflasyon rakamları açıklandı. "Beklenenden daha düşük" ya da "beklenenden daha yüksek" dendiği zaman tebessüm ediyorum. Kim ne bekliyordu acaba ?

Dün Shenzhen'deki Huawei Genel Merkezine ziyaretimin ilk gününden bahsetmiştim. Şimdi ikinci ve son günü size anlatacağım.

THY’nin Hong Kong uçağında bindiğimde bavulumda birçok soru işareti vardı. Uzun zamandır takip ettiğim Huawei’nin Shenzhen’deki genel merkezine davet edildiğim andan itibaren, yetkililere hangi soruyu soracağım konusunda kararsızdım. Aslında odaklandığım iki konu vardı:

Ara sıra "Kabusname" isimli eserden alıntı yapıyorum. Mesela "kişinin cevheri neyse aslı odur" diyor kitapta. Trump ve Johnson tam olarak bu önermeyi kanıtlıyor.

Dünkü yazımda net bir şekilde belirtsem de "daha net anlatabilir misin ?" diye ricada bulunanlar oldu. Dolayısıyla, TL'nin son zamanlarda gerçekleşen gelişmelerden neden negatif etkilendiğini bir kere daha yorumladım.

Türkiye’nin kendine güvenli liman arayan yatırımcılar için elle tutulur bir hikaye sunmadığı bir ortamda, TL'nin şiddetle dalgalanmasına şaşırmamak gerekiyor

Son zamanlarda bazı ülkelerin negatif faizli tahvillerine yatırım yapanların varlığını görmekteyiz. Getirilerde böyle bir tuhaflığın yaşanması elbette uzmanlar için yepyeni bir analiz konusu oluyor. Ancak küresel anlamda borç bu kadar büyük olduğu için bu tip garipliklerin çıktığını söyleyebilirim.

Sanıyorum iki yıldan beri kripto paralarla ilgilenenler ile yeni bir kripto para yaratmak isteyenlerin sayısı hızla artıyor. Yatırımcıların bir kısmı "gelecekte bu paralar kullanılacak" derken, daha cesur ve atılımcı olanlar ise "gelecekte benim paralar" olacak diye uğraşıyor.

Her zaman söylediğimi tekrar edeyim. Kurların yönünü siyaset, trendini ekonomik parametreler belirler. Bugünlerde dövizin yönü yukarı. O zaman gelişmelere bir göz atalım..

Eylül'de Fed'in bir kez daha faiz indirip indirmeyeceğini Fed Başkanı Jerome Powell'ın Jackson Hole konferansı kapsamında yapacağı konuşmadan anlamaya çalışacağız.

Dün bir anda döviz kurları yükselmeye başladı. Uzun bir aradan sonra tekrar kafa kaldıran döviz kurları için "neler oluyor" diye soran epeyce insan vardı dün. İnsanların neden şaşırdığını anlamıyorum.

Geçen hafta birçok veri açıklandı. Arjantin'den başlayan gerginlik dünyaya yayıldı. Eylül'ün başında çeyrek dönem büyüme rakamı açıklanacak. Kısa bir özet yapalım dedim.

Dün paylaştığım kalplere hitap eden yazıdan sonra bugün, mantığa hitap eden bir yazı yazayım dedim. Arjantin'de iktidar çatırdıyor. Piyasalar buna hazırlıksız yakalandı diyebilirim.

Böyle demiş Salamanca okulunun en bilindik kişisi. Thomas D’aquinas. Bizde “Akinalı Toma” diye bilinir. Haksız değil. Aklımıza yatmayan işler için sürekli beyhude sorular sormamız, evhamdan dolayı sürekli kurcalamamız gibi hiç düzelmeyen davranışlarımız var.

Bir yandan Trump küresel para ve sermaye piyasalarını alt üst eden açıklamalar yaparken, diğer taraftan Altının dikkat çekici yükselişi devam ediyor

Bir yandan gençleri anlamaya çalışırken diğer yandan yaşlanan nüfusun ihtiyaçlarına göre planlama yapmak kolay bir iş değil. Elimizdeki rakamlar giderek yaşlanan bir nüfusa işaret ediyor.

Siyasette safsatanın doruklarında yola devam eden başkan Trump'ın tam olarak ne yapmaya çalıştığı belli. Gelecek yılki seçimlere kadar topu havada tutmak. Ben açıkçası endişelenmeye başladım.

Daha önce defalarca, baz etkisinin olumsuz kısmının geçmesi için Eylül ayını bekleyeceğimizi söylemiştim. Dolayısıyla Temmuz ayına ait enflasyon beni şaşırtmadı. Hatta bazılarına göre beklenenden daha düşük çıktı.

Amerikan Şirketlerinin bilişim piyasasındaki "kolonizasyon" faaliyetine rağmen, aradan sıyrılmayı başaranlardan biri Huawei. Bunu da "Çin Mucizesi" olarak adlandırmadan, "yönetişim başarısı" olarak lanse ediyor.

Parasal Sistemin büyük bir değişime hazırlandığını ve paradan çok "para benzerlerine" doğru gideceğimizden 1996 yılındaki Doktora Tezimde bile bahsetmiştim. Bugün kanaatlerim daha da güçlendi.

Fed’in dün akşam verdiği kararla ilgili “hayatımız için ne fark etti” diye soranlara vereceğim iki önemli cevap var.

Bu gece öğreneceğimiz Fed kararı öncesinde TV'de şunu söyledim. "Amerikan Ekonomisinin şu an için bir faiz indirimi ihtiyacı yok ama beklenti çıtası çok yükseldi.." Yani, Fed Üyelerini hem piyasa, hem de siyaset kurumu baskı altına aldı.

Merkez Bankalarının politika faizinde indirime gitmeleri, doğal olarak kredi faizlerinde de indirim beklentisi yaratıyor. TCMB'den sonra Fed'in de faiz indirimi yapmasını bekleyen piyasaların bu beklentisi banka ve finans kuruluşları üzerinde baskı oluşturmaya başladı.

Bu haftanın en heyecanlı konusu Fed kararı olacak. "Acaba Fed faiz indirir mi?" tartışmasından, "ne kadar indirecek?" tartışmasına geçilmiş gözüküyor.

Ancak marifet değil. Çünkü aksi çıkması mümkün değildi. "İsterse faiz 500 baz puan insin, kurlarda dişe dokunur hareket olmaz" demiştim. Aksine düşünenlerin argümanlarını neye dayandırdıklarını bilmiyorum.

Merkez Bankası Başkanı eline sihirli değneği aldı ve... Hiç abartmıyorum, büyük bir çoğunluk böyle bir beklenti içinde. Enflasyon, işsizlik, durgunluk hatta dış politika bile faizin düşmesiyle çözülecek.

Merkez Bankası'nın faiz kararının arkasından Fed'in kararı gelecek. Perşembe TCMB, haftaya çarşamba da Fed kararı açıklanacak. Açıkçası hem konut hem de otomotiv sektörü heyecanla bu kararları bekliyor diyebilirim.

Baştan söyleyeyim. Olmayacak. Çünkü mal ve hizmet fiyatları içinde çok ciddi bir vergi yükü var. İsterseniz bir örnekle anlatayım:

Türkiye ve ABD arasındaki fay hattının daha da genişlememesi adına Başkan Trump'ın attığı adımlar oldukça dikkat çekici.Piyasaları bu mesajlar sakinleştiriyor diyebilirim. Özellikle Merkez Bankası kararı öncesinde bu gelişmeler oldukça önemli diye düşünüyorum.

Evet. Herkes bu soruyu soruyor. Faiz indirimi neredeyse kesin gibi. "Acaba kaç puan olacak?" diye merak ediliyor. Ben konuyu biraz daha derinlikli ama özet olarak ele alayım dedim.

Size iyi bir haberim var. Galiba dibi bulduk. Bir de kötü haberim var. Dipten toparlanmak çok uzun sürecek. Sebebini anlatayım:

Temmuz ayı aslında yılın ilk yarısının değerlendirildiği bir aydır. Ancak gündemin yoğunluğundan gölgede kaldı diyebilirim. Ben de hatırlatmak amacıyla ilk altı ayın kısa bir değerlendirmesini 10 madddede bilgilerinize sunayım dedim.

Kredi notumuz kırıldı geçen hafta. Büyük ihtimalle bir kere daha kırılacak. Sebebini Youtube hesabımdan anlattım. Yeni TCMB Başkanı'nın açıklamaları dengeli. Faiz inecek, o kesin. Kalkınma Planı ise ciddiyetle analiz edilmeli.

Geriye dönüp baktığımızda dünyanın neden bu kadar karıştığını anlamak zor değil. Dün Obama'nın yarattığı otorite boşlukları bugün Trump yönetimi tarafından alabildiğine istismar ediliyor. "Şirket gibi devlet yönetmek" iyi bir şey değilmiş. Bunu anlıyoruz.

Dün açıklanan Fed Tutanakları özellikle gelişen ülke piyasaları için "ilaç gibi" diye tarif edebileceğimiz bir etki yarattı. Artık herkes bir faiz indirimini bekler hale geldi. Türkiye'de de durum aynı.

Bir sıkıntı olduğunda Özel Sektör hemen masrafları kısar. Ancak kamu böyle yapmıyor. Harcamaları kısmadan gelirleri artırmaya çalışıyor. Sonra da "neden faizler düşmüyor" diye şikayet ediyoruz.

Dün Meclise sunulan torba yasa bize gösteriyor ki, kamunun ciddi bir finansman ihtiyacı var. Yani öyle iddia edildiği gibi 2019 yılının finansman ihtiyacını bitirmiş değiliz. Mesele gittikçe ciddi bir hal aldı.

Net olarak söyleyeyim. En son bir Merkez Bankası Başkanını 1980 Askeri Darbesinde görevden almışlardı. İstifa haricinde görevinden el çektirilen bir Başkan tanımıyorum. Olayın hukuki tarafı tartışmalı da olsa, gerçekleşti. Şimdi detaylarına bakalım.

Önce G-20 ardından enflasyon oranları piyasaları sakinleştirirken, ekonomiyle ilgili akıl karıştırıcı sinyaller geliyor diyebilirim. Ancak, ekonomik risklerin yanında politik ve diplomatik risklerin hala rüzgarın yönünü çevirme ihtimali var.

Doğrudan konuya gireyim: Eylül Ayında baz etkisi sebebiyle enflasyonun bir anda sert düşeceği kesin gibi. Haziran ayı da beklendiği gibi çıktığına göre, TCMB faiz indirebilir.

Dün akşam Beyaz Saray, AB ve Rusya'dan gelen acil haberler herkesi heyecanlandırdı ama piyasalar G-20 zirvesi sonrası sakin seyrediyor. Bu sabah gündem enflasyon olacak..

Bugün 50 yaşıma girdim. Geriye dönüp baktığımda hayatıma, duyduğum en anlamsız soru bence bu. Bir de kardeşi var: "Döviz kurları nereye kadar çıkar?". Neden anlamsız diyorum ?

Başlamadan önce gerginliklerin zirve yaptığı ancak, başladığı zaman ise gayet sakin geçen G-20 zirvesinden çıkan mesajlar kısa süreli de olsa piyasaları rahatlatacak diyebiliriz. “Kısa süreli” dememin sebebini anlatayım:

Açıkçası, herkesin aklı iyice karıştı. Özellikle İdlib'deki gelişmeler ve Osaka'dan gelen haberleri üst üste koyup değerlendirdiğimizde, Türkiye ve ABD'nin arasındaki buzların erimeye başladığına dair bir kanaat elde etmek mümkün. Ancak...

G-20 zirvesi 28'inde başlıyor ve liderlerin konuşacağı konular biriktikçe birikiyor. Dün de belirttim: Seçim bitti, gecikmeli olarak asıl meselelere döndük. ABD ile ilişkilerden Doğu Akdeniz'e kadar bir çok madde var. İran gerginliği zirve yaptı diyebilirim.

Kazananların sevinci, kaybedenlerin üzüntüsü çabucak geride kaldı diyebilirim. Çünkü önümüzde çözmemiz gereken ciddi meseleler var. Osaka'daki G-20 zirvesine yaklaşırken, stratejik gerginlikler yine masada.

Dün sabah paylaştığım rapor ve canlı yayında yaptığım yorumlar epey ilgi çekmiş olacak ki, birçok telefon ve mesaj aldım. Söylediklerimi daha net anlatmaya karar verdim. İstanbul Seçimlerinin ne gibi sonuçlar yaratabileceğine bir göz atalım. Daha doğrusu fikir üretelim.

İstanbul seçimi bir kez daha yapıldı ve tahmin edildiği gibi sonuçlandı. Ülkeye hayırlı uğurlu olsun. Sanıyorum bizi bir seçim daha bekliyor. Erken bir genel seçim.

Dün önemli bir toplantının moderatörlüğünü yapmak için Ankara'daydım. Hemen hemen her yerde Fed kararı ile ilgili soru yağmuruna tutuldum. Soranlara bir yazı daha yazacağıma söz verdim. Şöyle bir özet yaptım:

Neredeyse herkes, ABD Ekonomisinin Resesyona girme ihtimalinin elle tutulur hale gelmesi sebebiyle Fed'in para politikasında ciddi bir değişikliğe gideceğini düşünüyordu. Belki bir faiz indirimi kararı çıkmayacaktı ama "yıl sonunda kadar bir kez faiz artırma" konusunu tamamen rafa kaldırabilirdi. Öyle de oldu.

Bu akşam Kerem Alkin Hoca ile Ekoturk Televizyonunda 20:00'da tartışacağız. Aynı aileden ama farklı fikirlere sahip iki kişi olarak, ekonomik parametreler konusunda kendi penceremizden yorum yapacağız. Elbette Fed kararını da masaya yatıracağız.

Dün sabah YouTube hesabımdan ve TV100'deki sabah programından gündemle alakalı yorumlarımı paylaştım. Ancak, umumi istek üzerine yazılı olarak da paylaşıyorum. İşte gündem listemiz:

Son söyleyeceğimi baştan söyleyeyim, kimse alınmasın ama.. "Zaten bunu yapacaktım, sebebine takılmayın" dedi. Yapılan açıklama metninden de bir şey çıkarmak mümkün değil. Ana temaya beraber bakalım isterseniz:

Türkiye'de bazı sektörler 5 yıldır ilave gümrük vergileriyle korunuyor. Ekmeğimiz "dış rekabet" yani ihracatta, ama bazılarının derdi başka. Korumacılık alabildiğine devam ederken, başka tehlikeler kapıda. Bakın neler oluyor:

Dünkü TCMB kararından hemen sonra, yukarıdaki soru genelde iki grup tarafından dillendirilmeye başlandı. "Faiz iner" deyip hata yapanlar ve Merkez Bankası'nın faiz indirmesini isteyenler. Sebebini anlatayım:

Dünkü yazımın son paragrafında bugün Merkez Bankası kararı hakkındaki beklentilerimden bahsedeceğimi söylemiştim. Önce Pakistan izlenimlerimi ardından da faiz karar için beklentimi paylaşıyorum.

İslamabad'ın sıcağı ile tanıştığımız andan beri hem bu bölgedeki hem de Türkiye'deki gelişmelerle alakalı sorulara cevap veriyorum. Özellikle dün Türkiye'den arayanlar şu soruyu sordular.

Altınbaş Üniversitesini temsilen geldiğimiz İslamabad’dan yazıyorum. Burada İstanbul’dan iki saat önce güneş doğuyor. Analizleri bu gerçeğe göre değerlendirin lütfen.

Geçen hafta büyüme rakamı açıklandı ve birbirinden yanlış yorumlara şahit olduk. Elimizde iki adet yanlış yorum var:

Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Mahfi Eğilmez, geçenlerde bir yazısında beklenti anketlerinden bahsetmiş. Mahfi Hoca'nın yazısını ilgiyle okudum. Söylediklerinden de önemli çıkarımlar yaptım.

Türkiye'den Meksika'ya kadar gelişen ülkelerin vatandaşları, zenginliklerini, borçlarını, varlıklarını hep dolar cinsinden ifade etmekteler. Açıkçası pek de kabahatli değiller. Bu durumun köklü bir hikayesi vardır.

Tavla ve Satranç arasındaki farkı şöyle açıklayabilirim. İyi ya da kötü diye ayırmam. Biri taktiksel diğeri ise stratejiktir. Diplomasiden ekonomiye kadar tüm hamlelerimiz daha çok tavlaya benziyor diyebilirim. Taktik hamleler ve cesur söylemler.

Bazı açıklamalar veya uygulamalardan tatmin olmayınca ya resmi web sitemdeki yazılarla ya da TV'deki yorumlarımla uyarmaya çalışıyorum. "Hoca eleştirme fazla, elimizden geleni yapıyoruz" diye serzenişte bulunanlar oluyor elbette. Halbuki amacımız elimizden daha iyi işlerin gelmesi için katkıda bulunmak.

Geçen Cuma, Bakan Albayrak tarafından açıklanan "İVME" paketi ile ilgili yorumlarımı pazartesi günü paylaşacağımı söylemiştim. Dolayısıyla paketin lehinde ve aleyhinde olan görüşleri sizlere paylaşmaya başlıyorum.

Çarşamba akşamı Altınbaş Üniversitesi'nde Ahu Özyurt ve Hakan Akbaş'ı ağırladık. İki kıymetli uzmanla "Türk-Amerikan İlişkileri" bir panel gerçekleştirdik. Haber ajanslarına düşmüş bir haber gündemimizdeydi elbette.

Neden bazı ülkeler gelişmiş, neden bazıları gelişen diye adlandırılıyor ? Belki de gelişen ülkelerin kafayı sadece büyümeye takmalarından olabilir. Aklıma şu soru geliyor: Acaba gelişenlerin hiçbiri gelişmiş olamayacak mı ? Uluslararası kuruluşların, özellikle IMF'nin raporları bana pek ümit vermiyor.

Ramazan dolayısıyla birçok iftar yemeğine katılıyorum. Davetli olduğum her yerde iş, sanat, spor ve bilim dünyasından kıymetli insanlarla karşılaştığım gibi ara sıra siyasetçilerle de sohbet etme fırsatı yakalıyorum. Edindiğim intiba şu:

İşin sadece ekonomik tarafı varmış gibi gözükse de, ABD’nin Huawei hakkında başlattığı yaptırımlar Google ile beraber yeni bir seviyeye çıktı. Daha önce ABD hükümeti “her kim bu şirketle iş yapıyor,

Ekonomi yönetimi esasında rakamların değil, beklentilerin yönetilmesidir. Bunu da sadece umut vererek değil, nabzı tutarak yapabiliriz. Ciddi kurumların beklenti anketleri bu açıdan büyük önem taşır.

Bazıları için para. Benim içinse "Avrupa'nın büyük savaş yaşamadan yola devam etmesinin kaldıracı." Tabii ki Euro'dan bahsediyorum. Bu sabah TL'den değil, AB ve ABD'nin parası arasındaki ilişkiden bahsedeceğim.

Hatırlarsanız geçen haftalarda küresel yatırımcıların dikkat ettiği 10 risk hakkında bir yazı paylaşmıştım. İşsizlik ve eksik istihdam listenin en başında duruyordu. Dolayısıyla, dün açıklanan işsizlik rakamlarına bu açıdan bakmak lazım. Rakamlara baktığımda gözüme ilk çarpan gelişmeyi paylaşayım:

Sanayi rakamlarının geçen yıla göre kötü, geçen aya göre iyi şekilde gelmesi azıcık umutları arttırdı. Ancak, "enflasyonda sert düşüş olacak" şeklinde bir açıklama yapılması belki de en dikkat çekici gelişmeydi.

Tam 1 yıl önce rahmetli Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in bir sözünü sosyal meydada paylaşmıştım. "Meseleleri mesele etmezseniz, mesele olmaktan çıkar.."

Geçen hafta Merkez Bankasının hamleleri geldi ve Dolar/TL’yi durdurmak olmasa da, yavaşlatmak amacıyla önce TL Likiditesine sonra da DTH’lara yönelik düzenlemeler yapıldı.

Döviz yükselirken, Merkez Bankası'nın attığı adımları da ezberlemeye başladık. Önce haftalık repo ihalesi iptal ediliyor, sonra DTH'lara sıra geliyor. Geçici pansuman niteliğinde olacak elbette. Bugün başka dertlere bakacağım.

Peşin olarak söyleyeyim: Döviz kurları bu şekilde yüksek seyrettiği sürece enflasyon hedefinden giderek uzaklaşma ihtimalimiz mevcut. Bu durumda faizlerin yükselmesi kaçınılmaz olacak.

YSK kararından sonra sıcağı sıcağına bir yorum yapmaktansa, sabaha kadar düşündüm. Aklıma 7 tane soru geldi. Dün de televizyon ekranından muhataplarına bu soruları yönelttim. Kararın vicdanları rahatlatması için mutlaka aşağıdaki sorulara cevap verilmesi gerekiyor.

Dün yayın hayatına başlayan TV100'de ilk yorumlarıma başladım. "Hayırlı olsun" dedikten sonra sıcağı sıcağına gündemdeki önemli konuların altını şu şekilde çizdim...

Aylık bazda beklentilerin altında gelse de Nisan dönemi enflasyon verilerine göre hala % 19.5’luk bir yıllık enflasyonla karşı karşıyayız. Nisan ayında gıda enflasyonu da tüm zamanların rekorunu kırmış durumda.

Kendi derdimize düştüğümüz için başımızı kaldırıp dünyada olup bitenlere bakamıyoruz. Hep söylediğim gibi: Dünyanın bozulduğu bir durumda, Türkiye kendi başına düzelemez. Başkasının parasıyla büyüyoruz. "Büyüyorduk" desek daha doğru olur.

Sosyal Medya'yı yokladığımda, bana yapılan yorumlar dikkatimi çekiyor. "Yandaş", "Orta yolcu", "Muhalif". Bunlar en kibarları. Anlaşılan yanlış olana yanlış, doğru olana doğru demek insanları kızdıran bir iş. Körü körüne bir tarafta yer alana kimse dokunmuyor.

Bu konuyu benden önce inceleyen kıymetli meslektaşlarım var. Dolayısıyla bu yazı genel bir değerlendirme niteliğinde olacak. Bu yazıya da, müzmin iyimserler ve müzmin kötümserler kızacaktır mutlaka.

Son günlerde hem imalat sanayinde hem de perakende de “dipten yükseliş” şeklinde yorumlanan olumlu bir seyir olduğunu görüyoruz. Bu konuda aceleci davranmadan önce, halkın önemli bir kısmının alışveriş yaptığı AVM’lerde ne gibi gelişmeler olduğuna bakmak istedim.

Dün açıklanan Merkez Bankası faiz kararı öncesinde neredeyse herkes herhangi bir değişiklik olmayacağı konusunda hem fikirdi. Ancak bu sefer uzmanlar TCMB'nin "söylem değişikliği" yapacağını düşünüyorlardı.

Herkes gözünün ucuyla döviz kurlarındaki yükselişe bakıyor. Diğer taraftan da bir türlü bitmeyen seçimi ve seçim tartışmalarını takip ediyor. "Kabak tadı verdi" diyenler çoğunlukta. Haksız değiller

Zaman dolu dizgin akıp giderken, Rus Müzisyen Vysotsky 'nin "Koni"* isimli şarkısı geliyor aklıma. Atlar gibi dört nala koşan hayata "dur" diye bağırıyor ama nafile. Durdurmak mümkün değil

Adalet, Eğitim ve Özgürlükler. Gelişmiş ya da gelişen her ülkede bu önemli sac ayaklarıyla alakalı şikayet vardır. Bunlara sahip olmayanlar mücadele verir, sahip olanlar çıtayı yukarıya çıkarmaya çalışır, kaybedenler ise kara kara düşünür.

Yazıya başlarken seçimlerin sonuçlarının nihayet tescil edilmiş olmasının, ülkemiz adına hayırlara vesile olmasını diliyorum. Bu gelişmenin piyasalara olumlu şekilde yansıdığını görüyorum. Şimdi işimize bakalım..

Her yıl küresel yatırımcıların 1'den 10'a kadar sıraladıkları risk faktörleri ya değişiyor ya da önem sıraları değişiyor. "İklim değişikliği" veya "Sıcak Çatışma" gibi maddeler önemini korurken yeni risk faktörleri ekleniyor.

Dün işsizlik rakamları açıklanınca, çoğu kişi hayretler içinde kaldı. Çünkü işsizlik rakamı son 10 yılın rekoruydu. Hatta "bir yanlışlık olmasın" diye tekrar tekrar soran bile oldu. Ne kadar sorsalar sonuç değişmedi: % 14.7

Amerikan Hükümetiyle ve Türk Hükümeti arasındaki gerginlik malum. IMF-Dünya Bankası Toplantılarında da bu gerginliğin yansımalarını gördük. Aramızın giderek bozulduğu ABD'nin ekonomisinde gözle görülür düzelme var Dostlar.

Düşünün ki İstanbul'dan Ankara'ya gidiyorsunuz. Yolda korkunç bir sis var. Canınız sıkılmış bu durumdan. Yol da bozuk. Arada tek şeride düşüyor. Çalışma vs var. "Oradakileri bir arayayım" diyorsunuz.

Son zamanlarda ekonomik gelişmelerin siyasal gelişmelerin gölgesinde kaldığını görüyorum. Metroda insanların yüksek sesle seçimler ile ilgili tartıştığına şahitlik ederken, hangi siyasi görüşe sahip olursa olsun herkesin "şu iş artık bitse de kendi gündemimize dönsek" şeklinde yaklaştığına şahitlik ediyorum.

Dün öğlen saatlerinde kıymetli bir siyaset uzmanı bana şunu sordu: "IMF gelse önce nerden başlardı ?". Ben lafı hiç uzatmadan "önce bankacılıktan başlardı" dedim. Kamu Harcamaları vs, bankacılıktan sonra el atılması gereken mesele.

Seçim biteli bir hafta geçti. Hala kesin sonuçlar açıklanamadı. Geçen pazartesi oluşan pozitif algı yavaş yavaş kaybolmaya başladı. Yapılan sert açıklamalar da yabancı basına malzeme oluyor. Yine de genel bir değerlendirme yapmaya çalışacağım.

Trump’ın paranoyası ya da oynadığı tiyatrodan sadece ülkeler değil, şirketler de etkileniyor. Aslına bakılırsa bu etkilenme faydalı işler yaratmıyor da değil. Son üç yıldır tüm toplantı ve etkinliklerine katılmaya çalıştığım HUAWEI firması, bir faaliyet raporu yayınlayarak ABD’nin iddialarına “şeffaflıkla” cevap verdi.

Açıkçası fiyat gelişmelerinde herhangi bir değişiklik olmadığı için bir yorum yapmayı gerek görmemiştim. Bu konuda yeterince yazdığım için ekstra bir ekleme yapmak istemedim. Ancak şimdi ne olacak?" diye soranların sayısı arttığı için, görüşlerimiz bir kez daha paylaşıyorum.

Enflasyon'da beni şaşırtan herhangi bir gelişme olmadı. Fikirlerimi de dün birçok medya mecrasında paylaştım. Bu sebeple ABD ile aramızda büyüyen çatlağa yeni bir ivme kazandıran F-35 meselesini analiz etmeye karar verdim:

Dün özel sektörün bugüne kadar sergilediği anlayıştan bahsetmiştim. Bugün de kredi verenlerin bundan sonra benimsemesi gereken anlayış üzerine bazı önerilerde bulunacağım.

Türk Özel Sektörü'nün yaklaşımları siyasetin yönünü belirliyor desem yanlış olmaz. Dün "şimdi ekonomik reformlar" diyen kanaat liderleri gördüm. Hala anlamamakta direniyorlar. İşler "vergi reformu" oldu diye düzelmez. Öncesinden yapılması gerekenler var.

Seçim sonuçları tam olarak netleşmeden net bir yorum yapmak istemiyorum. Ancak, şu gerçeği söylemek istiyorum. Türkiye'de vatandaşlar iki şekilde mesaj verirler. Doğrudan ve dolaylı. İsterseniz açıklayayım:

Sanıyorum son zamanların en gergin haftasını geride bıraktık. Döviz Kurlarının geçen hafta Cuma sabahı gördüğü seviyeye geriletmek için verilen yoğun çaba, sarf edilen enerji ve ödenen maliyete değdi mi acaba ?

Altınbaş Üniversitesi Gayrette Kampüsünde dün akşam döviz kurlarındaki gelişmelerle ilgili ayrıntılı bir söyleşi yaptık. Işın Çelebi, Murat Sağman, Ahmet Kasım Han ve bendeniz, meseleyi incelikle ele aldık. Sonuç şöyle çıktı:

Döviz kurlarının önce sert şekilde yükselmesi ve sonra da 20 Mart Çarşamba günkü seviyesine geri dönmesi hikayesi birçok soruyu beraberinde getirdi. En başta yükselişi durdurmak için sarf edilen çabanın fizibilitesine bakalım:

Dün meselenin küresel sebeplerini anlattım. Bugün ise Türkiye'nin şartlarından kaynaklanan sebeplere değineceğim. Dün canlı yayında özet olarak geçtiğim fikirleri şimdi detaylı şekilde paylaşıyorum.

Bu konuda dün YouTube 'dan açıklama yaptım. Ancak "söz uçar yazı kalır" diyerek iki bölümde kur yükselişleriyle ilgili bir yazı yazmaya karar verdim. İlk bölüm küresel sebepleri, ikinci bölüm doğrudan bizi anlatacak..

Dünkü yazımda Fed kararı ve bunun yansımalarından bahsetmiştim. Bugün Başkan Powell'in basın toplantısında verdiği mesajlara değineceğim.

Dün akşamki Fed kararı öncesinde uzmanlar uzunca bir süre faiz artırımına gidilmeyeceği konusunda ağız birliğine varmışlardı zaten. Beklenen oldu. Faizler sabit tutuldu. Ancak basın toplantısı kayda değerdi.

Türkiye'de satıcılar fiyatlarını düşürmemek için neden inat ederler ? Neden sürekli bir kampanya yapma ihtiyacı duyulur ? Tüketici için kampanyalar tercih sebebi oluyor mu ? Bu sabah bu konuyu işlemeye karar verdim.

Beni takip edenler gayet iyi biliyor, sürekli olarak farklı ülkelerde, farklı şehirlerde, farklı sektörler ve insanlarla temas halindeyim. Binaların içinde kapalı kalmaktansa, vatandaşın arasına karışıp yaklaşımlarını öğrenmek öncelikli tercihim. Mart ayı boyunca da böyle yaptım.

Sözlerime önce Yeni Zelanda'da yaşanan alçakça saldırıyı lanetleyerek başlıyorum. Her dinden inananlara karşı düzenlenen sözlü ve fiziki her türlü saldırıyı da aynı şekilde lanetliyorum. Böyle bir olaydan sonra, gündelik gerçeklere dönmek zor. Ancak ayakta kalacağız ve kötülükle mücadeleye devam edeceğiz.

Avrupa'nın iki yerinde, Türkiye'yi ilgilendiren çok önemli bir li iki karar alındı. Bir tanesi Brexit, diğeri de Avrupa Parlamentosunun tavsiye kararı. Şimdi durumu analiz edelim..

Türkiye’de anket yapmak zor. Vatandaşın sorulan sorulara gerçek görüşleriyle mi yoksa resmî görüşleriyle mi cevap verdiğini anlamak zor. Tüketim-Tasarruf anketleri de bu durumu yansıtıyor.

Bugün Adana'da bir tanesi sabah diğeri de akşam olmak üzere, iki konuşma yapacağım. Elbette büyüme rakamlarını soracaklar. Doğrudan ve net bir şekilde durumu şu şekilde açıklayacağım:

Büyüme rakamının açıklanmasıyla beraber tuhaf bir tartışma başladı. “Bu teknik stagflasyon” vs diye. Açıklık getireyim: Bu basbayağı “slumpflasyon”. Meseleyi olduğu gibi kabul edelim ki, çareyi bulmak kolay olsun. Bu yazıda Mahfi Eğilmez Hoca'nın reçetesini analiz edeceğim.

Rahmetli Erdoğan Alkin Hoca, büyüme ve nüfus meraklısı olanlarla tatlı tatlı dalga geçerdi. Bu sabah açıklanacak 2018 büyümesi öncesinde tekrar hatırladım.

Normalde ECB kararları sonrasında soru soran olmazdı. Bu sefer epeyce oldu. Hem TCMB kararından bir gün sonra gelmesi hem de Parite'ye etkisi sebebiyle dün öğleden sonra gündemin ön sırasına oturdu.

Merkez Bankası kararı beklentiler doğrultusunda olduğu için, analizini yarın yapacağım. Çünkü, ABD'nin Türkiye’yi “Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi” (GSP) programından çıkarmayı görüşeceğini açıklaması daha öncelikli bir durum arz ediyor.

Trump’ın Türkiye’ye karşı başlattığı ticaret savaşına elbette değineceğim. Ancak öncesinde dün başlattığım analizi bitirmem gerekiyor.

Şubat Ayı TÜFE rakamları cesur söylemlerin tonunu yükseltse de, ben kendi adıma temkinli olmayı tercih ediyorum. Bu oranlara bakarak faiz düşürmeye kalkmak tarihi hata olur. Doğrudan söyleyeyim.

Siz bu satırları okuduktan sonra enflasyon oranları açıklanacak. Çarşamba günü de Merkez Bankası faiz kararını açıklayacak. Beklenti şu: Aylık enflasyon düşük çıkacak, TCMB de faizlere dokunmayacak; "mı acaba ?"...

Bu yazımda Türk İnsanının meziyetlerinin arasından cımbızla şu ikisini çekeceğim. "Adaptasyon kabiliyeti" ve "zayıf hafıza". Bazen bu iki özellik birbirine güç veriyor, pekiştiriyor. Futboldan siyasete, ekonomiden atom fiziğine kadar herkese yorum yapma hakkı veren özellikler bunlar.

Sözlerime başlamadan önce Cumhuriyet Tarihimizin belki de en kapsamlı tatbikatı olan "Mavi Vatan"ın ülkemize ve bölgeye hayır getirmesini diliyorum.

THY'nin Barselona-İstanbul uçağının tekerlerleri yere değince, doğal olarak ülke gündemine geri döndüm. Söyle bir geriye bakarak Şubat Ayının özetini sizler için çıkardım.

Dünya Mobil Teknolojileri Fuarının ilk günü Huawei’nin Başkan Yardımcısı Ken Hu ile 30 dakikalık bir söyleşi imkanı bulduk. Aklımızdaki soruları da sormaya vaktimiz oldu.

Tam bir yıl sonra Barselona'daki mobil teknolojiler fuarına tekrar katılma fırsatını buldum. İstanbul'da ciddi şekilde kar yağışı var ama burada hava günlük güneşlik. Açıkçası, birçok şehirde fuarlara katıldım ama Barselona'daki gibi derli toplu organizasyon pek görmedim. Tebrik etmek lazım.

Bu sabahki raporda, üç gelişmeyi kısaca anlatacağım. Önce Fed Tutanakları, sonra Altınbaş Üniversitesindeki AB-Türkiye paneli notları ve nihayetinde TBB'nin S&P isyanına değineceğim.

Hep bankalarla ilgili konuşuyoruz ama başka kredi kuruluşları da var. Finansman Şirketleri, Faktoring Şirketleri ve Leasing Şirketleri. İsimleri "şirket" olarak geçse de, bunlar kredi kuruluşlarıdır ve özel kanunları vardır.

Sadece ekonomik modeli kast etmiyorum. Hayat tarzımızdan başlayarak her yerde uygulanan modelden bahsediyorum. Ekonomik durum ise, bu tarzın sadece bir yansıması. Yine de ekonomiden başlayacağım elbette.

Dün futboldan bahsetmiştim. Bugün ekonomiye geri dönüyorum. Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının not açıklamaları sokaktaki vatandaş için bir şey ifade etmese de, fonlama maliyetleri ve para girişi açısından etkili oluyor diyebilirim. Son açıklamayı gelin beraber inceleyelim.

Biz Asyalı değiliz. "Avrupalıyız" desek kabul etmiyorlar. Avrasyalıyız desek, "hem Galatasaraylı, hem de Fenerliyim" demek gibi. Kabul edilmez. Özetle bir kimlik arayışı var. Dolayısıyla, renkler neredeyse tüm değerlerin üzerine çıkmış. Bunu teyit etmek için sosyal medyada bir paylaşım yapmanız yeterli.

Dün açıklanan cari açık ile net hata ve noksan kalemi, döviz gelir-gider hesabında bazı tuhaflıklar olduğunu ortaya koydu. "Acaba seçimden sonra IMF gelir mi ?" soranların sayısı da arttı

Bugünlerde lehte ve aleyhte birçok yoruma maruz kalan İş Bankası’nın tarihçesininin pek fazla bilinmediğini gördüm. Yalın Alpay ile beraber yazdığımız “Olaylarla Türkiye Ekonomisi” kitabında, tarafsız bir bakış açısıyla bir değerlendirme yapmıştık. Bir bölümünü paylaşıyorum. Gerisini kitapta bulabilirsiniz.

Bir kaç gündür ısınmakta olan bu tartışmaya sıcak değil, soğuk bir bakış açısıyla yaklaşmak istedim. Neden bu çözüme başvuruldu ? Kalıcı bir etki yaratmak mümkün olacak mı ? Beraber inceleyelim.

Akademik hayatın en güzel yanlarından biri, herhangi bir meselede bilimsel ve pratik deneyimlerini derinleştirmiş değerli insanlarla yan yana çalışabilmek. Dış Politikadan Hukuka, Eczacılıktan Mühendisliğe, Sağlıktan İşletmeye kadar her alanda bilim insanlarıyla çalışmanın keyfini yaşıyorum açıkçası.

Türkiye'nin gündemiyle ilgilenmekten başını kaldıramayanlar için arada hatırlatma babında yazılar yazıyorum. Haftaya başlarken, etrafımızda neler oluyor bitiyor bir göz atalım:

Dün İstanbul'da Maliye ve Hazine Bakanı ile Ticaret Bakanını ev sahibi sıfatıyla ağırlayan TİM Başkanı İsmail Gülle, son aylarda adından en çok söz ettiren kanaat lideri. Ekonominin yavaşladığı bir dönemde ihracatın hız kesmeden devam etmesi kolay bir iş değil. İhracatın kanaat lideri olmak hem gurur hem de büyük bir sorumluluk.

Mart Ayındaki Seçimler yaklaştıkça, bana ve meslektaşlarıma sorulan soruların tarzı değişti. "Hocam seçimden sonra döviz yükselecekmiş" diye kanaatini soruyla yönlendirenler de var. Seçim sonuçlarıyla ilgili soru soranlara da şöyle cevap veriyorum.

Dün medyada "Emre Alkin'den enflasyon için 4 öneri" başlığıyla yayınlanan haberler vardı. Aklıma IMKB Eski Başkanı Osman Birsen geldi. Beraber çalıştığım ve feyz aldığım Osman Üstat bana bir keresinde şöyle demişti:

Geçen yıl yüksek seyreden enflasyona müdahale başlayınca, daha önce tecrübe etmediğimiz anları yaşadık diyebilirim. Kış aylarında gerileyen enflasyon gibi. İtiraf etmeliyim ki, bu durum kaşların havaya kalmasına sebep olmuştu. Sebebini anlatayım:

Siz bu satırları okuduktan 1-2 saat sonra enflasyon rakamları açıklanacak. Ben de TV'de canlı yayında olacağım. Açıklamanın öncesinde fikirlerimi aktarayım sizlere.

Fed'in faiz kararından çok, açıklamalarının satır aralarına dikkatle bakmayı adet edindim. Hatta açıklamadan sonra medyadan gelen sorulara verilen cevapları da dikkatle dinlerim. Bu sefer de böyle yaptım. İsterseniz çarşamba akşamına geri dönelim:

Yıllardır hem Türkiye’yi hem de Dünya’yı iş sebebiyle karış karış geziyorum. Nerede olursam olayım, karşımdaki insanların gözündeki saygıyla karışık şüpheyi görebiliyorum. Çünkü “akademisyen” kimliği ile değerlendiriliyorsunuz. Halbuki durum farklı.

Son bir yıldır yurt içi veya yurt dışında gerçekleştirdiğim konuşmalarda “tahsilat 2019 yılının en önemli meselesi olacak” diye altını çizmekteyim. Bu sadece Türkiye’ye özgü bir gerçek değil. Dünya Ticaretinin % 80’i açık hesap şeklinde...

Zaten düşmesi normal değildi diye söze başlayalım. Pazar gecesi Uzak Doğu'da bir ara Dolar/TL 5.11 seviyesini görünce sosyal medya hareketlendi. Ancak, Euro/TL yerinden oynamadığı için tuhaflık olduğunu hemen anladık.

Geçen haftalarda Latin Amerika ülkelerinin müzmin sıkıntıları hakkında çok kıymetli yazılar okuduk. Başta Mahfi Eğilmez Hoca olmak üzere, hem ekonomik hem de siyasi şekilde ciddi analizler paylaşanlar oldu. ABD'nin Venezuela hamlesi gündemin ön sırasına çıkmış durumdayken, hele ki yeterince bu konuda yazılmış makale varken, fazla uzatmadan özet bir analiz yapayım dedim.

Geride bıraktığımız 10 yılda yapılan çeşitli uygulamalarla ilgili hep şu soruyu sordum: "Ekonomik etki analizi yaptınız mı ?". Genellikle cevap alamadım. Bazen de şöyle dendi: "Uygulamadan önce yaptık, uyguladıktan sonra yapmadık". Şaka gibi geliyor değil mi ?

Dünya, giderek daha gergin bir sürece girerken hem sıcak çatışma hem de ekonomik yavaşlama endişeleri yükseliyor. Böyle bir konjonktürde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in bir araya geldiği görüşmenin ajandasını tahmin etmek çok zor değil. Masada güvenlikten ekonomiye, enerjiden ittifaka kadar tüm ayrıntılar mevcut sanıyorum.

Bu akşam 19:00'da Altınbaş Üniversitesi'nin Gayrettepe Kampüsünde, Prof. Dr. Çağrı Erhan, Prof. Dr. Ahmet Kasım Han ve Dr. Eray Güçlüer tarafından "ABD Dış Politikası ve Trump'ın Siyasi Geleceği" üzerine bir konferans gerçekleşecek.

Bu sözü bana söyleyen, bugün aramızda olmayan değerli bir arkadaşım. İyi bir mimar, piyano virtüözü ve harika bir baba olan Faruk Rona Umuter. Onu hep hayırla yad ederken, söylediği sözün doğruluğunu birçok yerde test ettim diyebilirim.

Afrin'deki harekatın 1. yıldönümünde dış siyaset ve ekonomi politikası uzmanlarına danışarak elde ettiğim bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum. Şu an diplomatik anlamında Türkiye'nin en önemli 3 meselesi bulunmakta. Suriye, Doğu Akdeniz ve Brexit Meselesi

Ocak Ayının ilk yarısını, özellikle bu haftayı son derece heyecanlı gelişmelerle tamamlıyoruz. Geçen yıl bu zamanlarda hatırlarsanız, küresel ölçekte yükselen enflasyon-yükselen faizler- yükselen büyüme...

Dün her açıdan önemli bir gündü. Brexit ile ilgili şoku daha atlamadan, dünya gündemine Münbiç’teki patlama haberi yerleşti.

Vatandaş döviz almasın diye para miktarını azaltıp, enflasyon diye vergileri düşürdüğümüzde sonuç ne oluyor ? Eskiden televizyonda bir reklam vardı. Kimya Hocası "biraz şundan biraz bundan" diyerek deney tüpünü doldururken, öğrenciler "aman hocam patlar matlar" diyerek şarkısına eşlik ediyordu. Sonuç malum.

2019 yılına ilişkin beklentileri de seçim öncesi ve seçim sonrası olmak üzere ikiye ayırmak lazım. Yerel seçimlerden sonra büyüme modelinin bir kere daha masaya yatırılacağını tahmin ediyorum. Çünkü şu ana kadarki pratik düzeltmelerle uzun menzil almak mümkün değil.

Hafta sonu bir kuruluşun Türkiye'yi satınalma gücü paritesine göre 5. sıraya yerleştirdiği bir analiz epeyce rağbet gördü. Bu tarz çalışmalar çok yapılıyor. PPP'ye göre Türkiye'nin 14. olacağını söyleyen ciddi çalışmalar da var. Biz bu tarz tartışmalara girmeyip geleceğe ciddiyetle bakalım.

Dün başladığım yazı dizisine pazartesi devam edeceğim. Ancak haftanın son işlem gününde güncel gerçeklere değinmeyi uygun buldum. Seçimler yaklaştıkça, içerde ve dışarda tansiyonun yavaş yavaş yükselmekte olduğunu görüyorum.

Geride bıraktığımız dönemde 2023 ve 2071 olarak iki adet vizyon yaklaşımının Türkiye'de oluşturulduğunu biliyoruz. Bugün Dünya 2050'ye kadar sağlıklı bir projeksiyon yapmak peşindeyken, ülkemiz Türklerin Anadolu'ya girdiği Malazgirt Zaferi'nden 1000 yıl sonrası için bir vizyon belgesi ortaya koymaya çalışıyor. Yalın Alpay ile beraber yaptığımız çalışmalarda, bir vizyon belgesine katkıda bulunabilmek için ciddi bir çaba sarf ettik.

Her yurt dışı seyahatimde köklü medya organlarının spor sayfalarına göz atıyorum. Transfer Analizlerinden Futbol Ekonomisine kadar birçok yazıyı okuyarak bilgi dağarcığımı güçlendiriyorum. Her yazılana inanmadığım için, analizlerde kullanılan kaynağa da dikkat ediyorum.

Çinliler artık milyonlarca mal veya hizmeti ucuza üretme felsefesinden vazgeçtiler. Dijital dönüşümün katma değer yaratan tarafı mutlaka etkili oluyor ama konvansiyonel üretim elbette bu dönüşümde en çok acıyı çeken taraf olacak.

Birbirinden bağımsız gözükse de gelişmeleri birbirine bağlayarak yorumlayacağım. Herşeyden önce, enflasyon oranları beni şaşırtmadı. Çünkü vergi indirimleri ve talep yetersizliğinden dolayı doğrudan iskonto yapılan malların ağırlığının hissedileceğini bekliyordum. Aslına bakılırsa 407 kalem mal ve hizmetten sadece...

Kestirmeden konuya gireyim: Dün bir TV Kanalından bana telefonla bağlanarak ve "Döviz yükselmeye devam edecek mi ?" diye sordular. "Düşmesi anormaldi zaten" dedim. Bu cevabımın sebebini hala soranlar için tekrar anlatayım.

Bu raporu okumanızdan kısa bir süre sonra enflasyon oranları açıklanacak. Beklenti rakamların negatif çıkması yönünde. İTO Şehir Endeksi negatif çıktığına göre bu beklenti oldukça mantıklı

Eğer bir AB ülkesi olsaydık, birçok işi başarmış olmanın verdiği rahatlıkla arkamıza yaslanmış, son derece düşük nüfus artış hızında daha şimdiden emeklilik planları yapıyor olacaktık. Halbuki oturmak, geriye yaslanmak bize göre iş değil. Bu sebeple sürekli “çok şükür ki Türkiye'de yaşıyorum” diyorum

Bu yılın son sabah raporu bu. Bu sebeple ekonomik şartlardan çok sahip olduğumuz bazı güzelliklerin altını çizmek istedim.

Dün itibarıyla bu yılın ilk gününden itibaren hem Türkiye'de hem de Dünya'da neler olduğunu anlatan bir kronolojiyi bitirdim. Yazdıklarımın hepsine uzaktan baktığımda şu sonucu çıkardım: Şu an ekonomiyi 14-15 bin nitelikli firmanın ayakta tutuyor. İç piyasaya üretim yapanların kapasitesi düşük. Ancak ihracat kapasitesi hala yüksek seyrediyor. İlginç bir sıkıntıdan daha var:

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkan Danışmanlarından Can Fuat Gürlesel ile ayda en az bir defa bir araya gelip Dünya Ticaretindeki son gelişmeleri konuşuyoruz. Hazırladığı son raporda gerçekleşmeler ve beklentileri oldukça net şekilde ortaya koymuş.

Dün Asgari Ücret tartışmaları gündeme damgasını vurdu. Ekonomide "minimum ücret haddi" olarak okuduğumuz ve hayatın bir gerçeği olan asgari ücretin Türkiye için anlamı büyük. Sebebini basitçe ifade edeyim.

Yıl sonuna doğru gündemimiz ABD olmaya başladı. Trump Meksika Duvarı için gerekli bütçeyi Temsilciler Meclisinden geçiremediği için, federal hükümetin durmasına göz yumacak bir yaklaşım içine girdi.

ABD’den gelen açıklamaları daha önce de duyduğumuz ve daha sonrasında somut adımlarla karşılaşmadığımız için, son gelişmeler ve açıklamalar ile ilgili temkinli yaklaşmayı tercih ediyorum.

Çarşamba günü sabahtan itibaren neredeyse tüm haber kanalları FED’in faizler konusunda ne karar vereceğini sormak için sıraya girdiler. Kafalar epeyce karışmıştı.

Fed kararı kimse için sürpriz olmadığı için daha önemli meselelere geçiyorum. Dünyanın sayılı ekonomi dergilerinden birinin Salı günü düzenlediği yuvarlak masa toplantısında 2019 yılı çeşitli açılardan ele alındı. Ben de 5 katılımcıdan biriydim.

Yıl sonuna iyice yaklaşırken, üst üste açıklanan rakamlar ile ilgili tekrardan bir toparlama yapayım dedim. Pazartesi açıklanan rakamlar dördüncü çeyrekte büyümenin negatif seyredebileceğine dair bazı işaretler verdi diyebiliriz.

Cumartesi günü Paris'te otelden dışarı çıkmak için kapıya doğru yürüdüğümde beni durdurdular. Otelin güvenlik görevlileri "nereye yürüyeceksiniz" diye sordular. O sabah işimi erken bitirdiğim için bir dolaşmayı hak etmiştim derken, aklıma "sarı yelekliler" gelmemişti. Güvenlik Görevlileri kibarca şehrin merkezinde bulunan sokaklarda yürümenin sakıncalı olduğunu söyleyerek bazı tavsiyeler verdiler. O sırada telefonum çaldı.

Bugün Ekim Ayı Sanayi Verisi ile Eylül Ayı İş GÜcü Verileri açıklanacak. Açıklanacak olan rakamlar üçüncü çeyrekteki belirgin gerilemenin, dördüncü çeyrekte negatif bir büyüme yaratıp yaratmayacağını bize gösterecek diyebilirim.

Tekrar sınır ötesi operasyon hazırlıklarına başladık. Ancak hedefin tam olarak ne olduğu konusunda henüz tam bir bilgi yok. Daha önceki raporlarımızda Akdeniz'de Yunanlılarla da bir gerginlik yaşama ihtimalimizin olduğundan bahsetmiştim. Avrupa'da şu an olan bitenleri dikkate aldığımızda, işlerin bir anda kontrolden çıkacağı bir aşamaya girme ihtimali çok yüksek.

Finans kurumlarının bazılarıyla gerçekleştirdiğim toplantılarda, Ekim ve Kasım aylarında tahsilat sorunun bir anda şiddetlendiğine dair konuşmalara şahit oldum. İlginçtir, fonlama maliyeti ve kredi faizi arasındaki makas da giderek açılıyor.

Büyüme rakamlarıyla alakalı biraz daha konuşup, bahsi kapatacağım. Bu yılın üçüncü çeyreğinde imalat sanayi ve yatırımların hiç bir katkısı olmadığı gibi, gerilediği anlaşılıyor. Bunun haricinde normal zamanlarda büyümeye katkı yapan faktörlerin etkisiz hale gelmesi, ihracatın katkı vermesini sağlamış. Eğer ortada % 1.6 'lık bir büyüme varsa, kamu harcamaları, tüketim ve ihracatın sayesinde gerçekleşmiş diyebiliriz.

Başlık çekici ama ben size doğrudan söyleyeyim. Büyüme verileri akıllı olmamız gerektiğini söylüyor. Açıkçası, bu zamana kadar eleştirileri sürekli olarak nüktedan ve ılımlı şekilde yaptım. Bundan dolayı da sürekli eleştirildim. Müzmin muhalefet edenler ile, müzmin iyimserlerin hedefi oldum. Pek aldırmadım açıkçası.

Şimdi pek fazla görüşmediğim bir dostum vardı. Sürekli olarak başkalarını eleştirirdi. Ara sıra bana da kafayı takardı. Sonra da "ben doğruyu söylerim Hoca" derdi. Hep tebessüm ederdim.

Piyasalardaki hareketlenmeler oldukça ilgi çekici. Kurların son günlere kadar "iki geri bir ileri" diye adlandırabileceğimiz hareketi, bugünlerde "iki ileri bir geri" gibi bir eğilime dönüştü. Yani kurlar dalgalanarak yükselmeye başladı. "Sebebi ne acaba ?" diye soranların sayısı arttı.

Biliyorsun sana "abi" demedim hiç. Kesinlikle sana hürmet etmediğimden değil. Mizacım bu benim. Sayende çok şey öğrendim, saygım sonsuz. Birçok konuda olduğu gibi ekonomi konusunda da fikir ayrılığımız oldu. Çocukluktan beri böyleyiz zaten.

Pazartesi açıklanan enflasyon oranları bir çok açıdan bana ilgi çekici geldi. Birincisi enflasyon rakamları normalde yaz aylarında negatif çıkarken, belki de uzun zamandan beri ilk defa Kasım ayında eksi (-) oranlara şahit olduk.

Hemen tanımı hatırlayalım: "Ekonomi kıt kaynaklarla maksimum faydayı sağlamaktır." Demek ki tercih ettiklerimizi bizi ya abad ediyor ya da başımızı belaya sokuyor. Dün açıklanan enflasyon oranlarını ve yapılan yorumları izlerken bunu düşündüm sürekli.

Bir yandan TL değer kazanırken, diğer taraftan piyasa parametrelerinin bu gelişmeyi teyit etmediğini görüyorum. Mesela ihracat artıyor. Bu iyi haber. Ama ithalatın düşüşü iyi haber değil. Çünkü büyümenin yavaşlaması anlamına geliyor.

Çarşamba akşamı Altınbaş Üniversitesi'nin Gayrettepe kampüsünde gerçekleşen panele ilgi oldukça fazlaydı. Mahfi Eğilmez ve Işın Çelebi Hocaların konuşmacı olduğu panelin moderatörlüğünü yapmaktan büyük keyif aldım. Sizleri çok bekletmeden notları paylaşayım:

Şu an Türkiye'de iki grup uzman var. Birinci grup Türkiye'de iyi giden hiçbir şeyin olmadığını söylüyor. İkinci grup ise Türkiye'de herşeyin iyi gittiğini söylüyor. Bu iki grubun dışında kalanlar da bizleriz. Nedense, en çok bizim söylediklerimiz acıtıyor.

Kaçınılmaz olarak hizmetler sektörünün milli gelir içindeki payının geride bıraktığımız 20-30 yılda sürekli artığına şahit olduk. Büyük ihtimalle finansal faaliyetlerin tercih ve kompozisyonu da geride bıraktığımız zaman içinde...

Her çarşamba akşamı Altınbaş Üniversitesi'nin Gayrettepe Kampüsünde buluşuyoruz. yarın akşam Mahfi Eğilmez ve Işın Çelebi Hocalarla bendeniz 2018'in analizini yapıp 2019 beklentilerini tartışacağız. Herkes açık, kayıt yaptırmaya gerek yok.

Haftaya başlarken, daha şimdiden gelecek yılın şatlarına odaklanmış olanlara fikir vermek amacıyla, "haplama" diye tarif edilen bir özet yazdım. Bilgilerinize sunarız.

Rantiye sınıfı ile döviz borçluların birbiriyle çelişen hayatlarının tek ortak noktası bu soru. Tabii, bir tane daha var: "Döviz daha da çıkar mı?". Yakında onun da sırası gelecek mutlaka.

Biliyorum, güncel gelişmeleri merak edenlerin sayısı hayli fazla. Ancak yıl sonuna yaklaşırken, tecrübe ettiğim ayrıntılardan daha fazla bahsetmek istiyorum. Çünkü benim için 2018 "kayıp yıl" niteliğinde. Fırsat varken, temel gelişmelere odaklanmak lazım.

Genellikle etrafımızda parlak, hitabeti düzgün, çözümcü ve duruşu olan insanlara sıkça sorduğumuz soru budur. Genellikle verilen cevap da şudur: "Yok canım, ne işim var siyasette !"

20 yıl önce, finansal serbestliğin piyasaları derinleştiren, tasarrufları ve dolayısıyla yatırımları arttıran, rekabeti toplum yararına şiddetlendiren, sonuç olarak büyüme ve gelişmeyi sağlayan bir ‘olmazsa olmaz’ olarak değerlendirmekteydim

Geçen haftayı kapatırken Avrupa Parlamentosu'nun Türkiye ile ilgili oldukça can sıkıcı raporu gündemin ön sıralarında yer almaya başlamıştı. Diğer taraftan ABD'nin 15 Temmuz'daki darbe girişimini düzenleyenler ile alakalı olarak Türkiye'nin uzun zamandır beklediği...

Çarşamba günü Altınbaş Üniversitesi Gayrettepe Kampüsünde Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsmail Kayar'ın başkanlığında bir konkordato paneli düzenlendi. Panelde anlatılan konulara bakınca...

Sanıyorum 1989 yılından beri çalışıyorum. Neredeyse 30 yıl olacak. Turizmden Savunma Sanayine, Spordan Müziğe, Demir Çelikten Tekstile, Finanstan Sigortacılığa, İletişimden Yazılıma kadar birçok alanda görev yaptım. Dolayısıyla...

Türkiye'nin her köşesi kendine has gerçekleri yaşasa da, aslında tamamı birbirine benzeyen şekilde günlerini geçiriyor. Sanıyorum bir yıl önce "Türkiye her gün başka bir ülkeye benzer" diye bir yazı kaleme almıştım. Baktım ki bir değişiklik yok.

Bu yıl Anadolu'ya yaptığım ziyaretlerin sayısı herhalde 100'ü aştı. Bu ziyaretlerde, her ne kadar bir darboğaz yaşıyorsak da, moralimi düzelten ayrıntılar keşfediyorum. Cuma günü Hatay'da "Atatürk ve Ekonomi" isimli bir konferans verdim.

Ara sıra geriye dönüp bakıyorum. Acaba öngörülerim ve gerçekleşenler arasında bağlantı kopukluğu oluyor mu diye. Bu sebeple sabah erken saatlerde geriye dönüp, Dolar/TL ilk sıçrayışı gerçekleştirdiği temmuz ayının sonunda temmuz ayının sonunda ne yazmışım diye baktım.

Aklıma geliyor bazen. Dört yılda neler yapılabilir diye. Mesela, inşaat-bina-köprü-otoyol-uçak-gemi-hastane yapılabilir. Bir çocuk doğar, dört yaşına gelir. Konuşur, yürür nihayetinde annesi babası bir nefes alır.

Geleceği tahmin etmek ne kadar zor ise, gelecek ile ilgili araştırmacılara kaynak teşkil edecek bir çalışmayı ortaya koymak aynı derecede zor bir görev.

ABD'nin İran'a karşı başlatacağı yaptırım listesinde Türkiye'nin olmaması piyasaların moralini düzelten önemli bir etki oldu. ABD ile Türkiye'nin arasındaki buzların eridiğine dair bir öncü gösterge olmasının yatırımcıları memnun ettiğini rahatlıkla söyleyebilirim.

Her şeyden önce talep enflasyonundan bahsetmek mümkün değil. Çünkü talep kırılgan. Firmalar coşmuş talebe mal yetiştiren bir konumda değiller. Daha önemli bir gelişme daha var: Tüketici artık akıllandı. Kaliteye para ödemekten çekinmiyor.

Geçen hafta oldukça yoğun bir konferans trafiğim oldu. Salı günü Muğla, Çarşamba Adana, Perşembe İzmir, Cuma Mersin ve hafta sonu da Türk-Amerikan ilişkilerinin geleceği için Kartepe’de bir çalıştaya katıldım.

Çarşamba günü Adana'da inşaat sektörü ve tekstil sektörü ile ard arda toplantılar yaptım. Ticaret Bakanımız, TİM Başkanımız ve Adana Sanayi ve Ticaret Dünyası'nın ileri gelenleri ile çeşitli konularda temaslarda bulunduk.

Dün açıklanan vergi indirimleri birçok sektör ve şirket için sevindirici bir haberdi. Sektörlerin sürekli devletten birşeyler beklediği Türkiye'de bazı firmaların buna ihtiyaç duymadan yola devam ettiği bir gerçek. Haydi bir örnek paylaşayım sizinle:

Ekonominin ateşten gömlek giydiği bu zamanlarda, kaynakları verimli kullanmanın ne kadar önemli olduğunu bir kere daha anladık. Cari İşlemler Açığımızın çok büyük bir kısmı enerji ithalatından oluşuyor. Bu durumun döviz kurları, maliyetler ve nihayetinde borç yükü üzerinde son derece tahrip edici etkileri var.

Hatırlarsanız bu yıl Barselona’da GSM Fuarına katılmıştım. Beni işçi çalışmayan, tamamen "Multi-cloud" denilen çok bulutlu sistemlerin olduğu bir fabrikada misafir ettiler. Serverlar, kablolar yok.

Sürekli olarak Merkez Bankası, Faiz, Döviz, Borsa, Enflasyon, İşsizlik konuştuğumuz için dünyada neler olup bittiğini gözden kaçırıyoruz gibi geliyor.

Bana sürekli bu soru soruluyor. Ben de elimden geldiği kadar karşımdakini kırmadan, doğru cevabı vermeye çalışıyorum. Bunu yaparken hem matematiği hem tecrübeyi hem de mantığı beraberce kullanmaya çalışıyorum.

Türkiye’nin ve diğer gelişmekte olan ülkelerin en ciddi sorunu döviz kuru sorunu olmuştur her zaman. Müzmin dış ticaret açığı veren ülkelerde bu sorun akut hale dönüşürken, dış ticaret fazlası veren ülkelerde bile en çekinilen konulardan biridir.

Sağda solda sürekli "çok fenayız, çok kötüyüz" diyenlerin ile "yok yahu abartmayın" diyenlerin arasında kalınca, etrafa daha dikkatli bakma ihtiyacı duyuyor insan. Gerçekten tam olarak ne durumda odluğumuzu anlamak için ayağıma bir fırsat geldi. Anlatayım:

Türkiye'nin ithalatının % 85'inden fazlası hammadde-aramalı-yatırım malı. İhracatının % 85'i ise nihai mal kategorisinde. Yani sattıklarımız fiyata karşı çok hassas, aldıklarımız ise değil. Üretmek için ithalat yapmak mecburiyetindeyiz.

En başından söyleyeyim. "Olur". TİM'in ev sahipliğini yaptığı ve moderatörlüğünü yaptığım çalıştayda bunu net olarak anladım. Ancak bazı şartların olgunlaşması gerekiyor. Anlatayım:

Genellikle bu soruyu, Dolar/TL yükselirken "daha da artar mı?" diye soranlar soruyor. Yani endişe edenler borcu veya ödemesi olanlardan çok, "paramı nasıl değerlendireyim?" diye soranlar. Yine de yardımcı olmaya çalışacağım.

Hafta başında bankaların ve birkaç banka harici kurum yöneticileriyle yaptığım birkaç görüşmede, "tabii ki iş yapmaya devam edeceğiz ama eskisinden daha temkinli iş yapacağız" cümlesi sıklıkla tekrar edildi. Kime sorsam, reel Sektörde bilançoların küçüleceği konusunda herkes hem fikir.

ABD ile ilişkilerin düzeleceğinin beklentisiyle piyasaların sakinleştiğini görüyoruz. Dolar/TL'de 5.70 lerin altını bekleyenlerin sayısı arttı. Ben yine de temkinli olunmasından yanayım.

Geçmiş olsun. Bu da geride kaldı. Ancak reel sektördeki sorunlar olduğu gibi duruyor. Konkordato ilan edenler, yaniden yapılandırma isteyenlerin yanına eklenecekler var mutlaka. Döviz kurlarının vaizin salıverilmesiyle sertçe düşeceğini bekleyenler yanıldı. Ben birkaç yıldır yaptığım uyarıyı tekrar edeceğim:

Herşeyden önce dikkatimi çeken bir gelişmeyi göstermek istiyorum. Dolar/TL'deki gevşek seyir ile gösterge tahvilin faizi arasında bir tezatlık olduğunu görüyorum. Döviz kurlarının sakin seyretmesi her ne kadar hep iyiye işaret gibi gözükse de, dalgalı kur sisteminin önemli bir özelliğini de gösteriyor: "Eğer yeterli TL varsa, döviz alabiliyoruz".

Geçenlerde açıklanan enflasyonla topyekün mücadele programının geneline bakınca, tüketici enflasyonuna odaklanmış olduğunu gördüm. Hızlı yükselen döviz kurları sebebiyle oluşan "geçiş etkisi" ve bunun oluşturduğu köpük ile, ortamdan istifade eden fırsatçıları hedef alan bir görünümü var desem yanlış olmaz.

En son söyleyeceğimi en baştan söyleyeyim: Özel sektörden fedakarlık beklendiği yerde, kamu kesimi de harcamalarını azaltmalı. Hatta vergileri mantıklı seviyelere çekmeli. Çünkü kamunun harcamaya devam etmesi ve fedakârlığın bir tek özel sektörden beklenmesi doğru bir yaklaşım değil.

Siz bu satırları okuduktan birkaç saat sonra enflasyonla mücadele stratejisi açıklanacak. Dün akşam bazı perakende markaları arasında heyecan yaratan "kasada % 10 indirim" kampanyasının enflasyonla mücadele için doğru bir strateji olup olmadığı konusunda bazı soru işaretleri var. Dövizleri satarak, kurları düşürme kampanyasının başarısına benzeyebilir.

Hafta sonu yapılan açıklamalar gösteriyor ki, Türkiye'nin "kendi yağında kavrulma" serüveni bir süre daha devam edecek. Tabii herkes bundan sonra ne olacağını merak ediyor. Ben de eldekilere bakma ihtiyacı duydum. Gelin beraber bakalım.

Dün açıklanan enflasyon oranları bize şu gerçeği gösterdi: Gerçekten de tüm çabalarımıza rağmen 2018 yılını kaybettik.Maalesef, bu durum Şampiyonlar Ligindeki gruplarda maç oynamak gibi değil.

Türkiye'nin yüksek katma değer yaratma macerasının önüne dikilen engeller, dün açıklanan enflasyon oranlarını hazırladı. Üretenin maliyetini düşürmek yerine, yabancı rakipleri pahalı hale getirme çabası 15 yıllık çabayı sıfırladı diyebilirim. Buralara kademe kademe geldik.

Siz bu raporu okuduktan birkaç saat sonra enflasyon oranları açıklanacak. Kimsenin olumlu bir gelişme eklediği yok. Ancak bir analiz yapmakta fayda görüyorum.

Açıkçası dünden beri yapılan eleştirilere ve söylemlere bakınca konunun tam olarak anlaşılmadığını ve duygusal tepkiler verildiğini görüyorum. Sizler için konuyu bir kez daha açacağım.

Kulağıma gelen bazı bilgiler var. Kaynak konusunda bazı ülkelerle bir anlaşmaya varıldığı söyleniyor. Ancak söz konusu kaynağın IMF üzerinden verilmesinde ısrar edenler var. Kaynağın bu şekilde transfer edilmesini Türkiye tarafı istemiyor. Dolayısıyla ...

Uzun zamandır beklenen ve Destek Yayınları'ndan çıkan son kitabım nihayet raflarda yerini aldı. Kitabın ayrıntılarını "Yayınlar" başlığı altında "Kitaplar" bölümünden inceleyebilirsiniz.

En son 2001 yılında ABD Hisse Senedi Piyasalarındaki değerlemeler Milli Gelirinin iki katında çıkmış, sonra 2008 Kriziyle beraber sertçe gerilemişti. Şimdi yine Milli Gelirin iki katına çıkmış hisse senedi piyasası gerçeği ile karşı karşıyayız.

Bu aralar Üniversitemi temsilen sürekli konferans verdiğim için havalimanlarında her sektörden iş insanlarıyla konuşma imkanım oluyor.

Haftaya hızlı bir şekilde başladık. Pazartesi bir anda gevşeyen Dolar/TL, dün yine yükseldi. Ancak sıkıntı yaratacak bir sıçrama yapmadı. Şimdi eldeki ayrıntılara bir daha bakalım:

Dün bir anda gevşeyen Dolar/TL'nin arkasındaki sebepleri fazla aramaya gerek yok. Vaiz krizinin sona ereceğine dair açıklamalar, bankaların sendikasyon kredileriyle alakalı olumlu haberler vs vs

Ekonomide 2019-2021 yıllarını kapsayacak 3 yıllık yol haritası geçen hafta açıklandı. Dolmabahçe'de yapılan açıklama bir öncekinden daha elle tutulur ve gerçekçiydi diyebilirim.

Sürekli söyledim. hala da söylüyorum. "Önce algıyı düzeltmek lazım". İçinde yaşadığımız sorunların % 40'ı ekonomik, % 60'ı politik. Politik derken sadece dış politikayı kast etmiyorum. Beklenti yönetimini de kast ediyorum.

Bugün açıklanacak olan OVP öncesinde finanstan reel sektöre kadar her kesimle görüşme yaptım. Aslına bakılırsa olumlu bakanların sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Sebebini söyleyeyim:

Pazartesi günü sayısız telefon aldım: "Neden döviz yükseliyor yine?". Genellikle arayanlar bunu soruyordu. Açıkçası kurların yükselmesi için sebep yaratmakta ustayız.

Biliyorum Dolar/TL yine yükseliyor. İşsizlik de yükseldi. Başımızı kaldıramıyoruz yurt için gündemden. Yine de yurt dışındaki gündemi yakından takip etmemiz gerekiyor.

....Merkez Bankası'nın faiz artışı konusunda her cepheden baskı altına alınmış olması, kararın ne kadar önemli olduğunu da ortaya koyuyor. Ekonomi kurmaylarının faiz ile ilgili ikiye bölünmüş oldukları...

Dün Merkez Bankası için karar günüydü. İş artık öyle bir hale gelmişti ki, "faiz artışı olmazsa batacağız" deniyordu. Aklıma son oynana Milli Maçımız geldi.

Bugün TCMB Yönetimi alacağı kararla, kendi kaderini de belirlemiş olacak. İster faizi radikal şekilde artırsın, isterse hiç dokunmasın sonuç belli. Hele ki 100-200 baz puan artırırsa, hiç artırmamaktan da beter olacak ortalık. Bu da belli.

Merkez Bankası'nın kararına doğru geri sayım başladı. Herkesin heyecanla beklediği 13 Eylül'deki toplantı öncesinde ekonomistler ikiye bölünmüş durumda.

Dün büyüme rakamları açıklandı. Beklentiler % 4.5 ile % 6.5 arasında geniş bir bantta gerçekleşiyordu. Ben kendi adıma bazı makamlara dün "en düşük % 4, en yüksek de % 5.5 olur" diye yazılı bir ifadede bulundum.

Bugün büyüme rakamları açıklanacak ama yarın sizlere bu konuda bir yorum yapmayı tercih ediyorum. Bu sabah özel sektörün kurlarla ilgil artan şikayetlerine bir eleştiride bulunmak istiyorum. Bozulan veya alınan olacaktır. Bir sözüm de finansçılara olacak.

Tam bir yıl önce 3.40’lar seviyesinde olan Dolar/TL bugün 6.60 civarında. Neredeyse % 100 oranında bir Dolar değerlenmesinden bahsediyoruz. Peki bizimle aynı potada değerlendirilen ülkelerde durum nasıl ?

Salı günü yayınlanan Kambiyo Rejimini düzenleyen 32 sayılı kararda yapılan değişiklik şunu gösteriyor ki, şu an yaşadığımız sıkıntının özü tam anlaşılamamış.

Geçenlerde aramızdan ayrılan Güngör Uras Mayıs Ayında yazdığı bir köşe yazısında babamdan bahsetmiş. Şaka değil 1985 yılında yazdığı makalede Erdoğan Alkin bazı tehlikeli yaklaşımları şöyle özetlemiş:

Sizlerle aylar önceki raporlarımda bariz bir tehlikeden bahsetmiştim. Ne döviz, ne faiz ne de başka bir şey. En önemli tehlike "alışmak". Gerçekten de dün bazı medya ajanslarından paylaşılan haber başlıkları bu yola girdiğimizi gösteriyor.

Sorunları nasıl çözmekten hoşlanırsınız ? Elbette "önce sorun var mı yok mu onu konuşalım ?" diyenler olacak. Kestirmeden cevap vereyim. Sorun var. Bu sebeple hemen maksadımı açıklayayım.

Doğrudan konuya giriyorum. Vakit daralıyor. Hazinenin mutlaka bir yılda kısa vadeli borçlanma senetleriyle yatırımcıları döviz bozmaya ikna edecek bir strateji uygulaması gerekiyor.

Dün birçok Türk Bankası'nın kredi not düşürüldü. Sebebini nasıl belirtirlerse belirtsinler, argümanı başka yerlerde aramak lazım. Bayramdan önce BDDK bazı radikal kararlar aldı. Öncelikle "tier 2" yani Grup 2 adı verilen, tahsili gecikmiş alacak statüsüne çok yaklaşmış kredilerle alakalı daha esnek bir yaklaşım getirdi.

Malumlarınız bayramda Kaliforniya'da yaşayan aile üyelerini ziyaret ettim. Söz konusu ziyarette bolca ülkemizin oradan nasıl gözüktüğünü analiz etme fırsatım oldu. Akademisyenlerle görüş alış verişi yaptım. Öğrenim çağında olanlar da dahil haricindekilerin hepsi çeşitli meslekler ve kesimlerden insanlarla görüş alış verişi yaptım. Ancak dikkatimi çeken bazı ayrıntılar oldu.

Kambiyo Rejimi ve Sermaye Hareketlerinde kısıtlama yapmamızı bekleyenlerin sayısı her geçen gün artıyor. "Yalanladık ya" diyenler olacak mutlaka. Sabırla anlatayım.

Çarşamba'dan beri döviz kurlarının oldukça sert şekilde düştüğüne şahitlik ederken bir yandan da gözüm önce gösterge tahvilin faizinde sonra da BIST'deydi.

Belki de biraz gecikmeli gelen doğru hamlelerden sonra piyasaların sakinleştiğini görüyoruz. Özellikle BDDK “sıra dışı düşünmek” adına önemli adımlar attı. Ne demek istediğimi anlatayım.

Geçen hafta birkaç işadamı yolda beni çevirmiş ve "ekonomi nereye gidiyor" diye sormuşlardı. Ben de onlara "ekonomiyi boş verin, sizin B Planınız var mı ?" diye sormuştum. Baktım ki "vatan, devlet" gibi kendilerinin de çok inanmadığı cevaplar veriyorlar, şunu eklemiştim.

Geç de olsa ekonomi yönetimi konuya müdahale etti. En azından piyasaların başı boş bırakılmadığı yatırımcılar tarafından görüldü. Ancak, zamanlama hatalarının üzerine bazen talihsizlikler de olabiliyor.

ABD'deye giden heyetin temaslarının iyi geçmediği ortada. Daha önce ABD tarafıyla birçok müzakerede bulunduğum için, genel tavırlarının sabırla dinlemek sonra da giderek tempoyu artıran bir şekilde karşı tezleri masaya dizmeye başlamak olduğunu gayet iyi biliyorum

Ay başından beri çıktığım bütün televizyon kanallarında "mutlaka uzun soluklu bir lobiciliğe başlamak zorundayız" demiştim. Hatta şunu da eklemiştim: "Şu an itibarıyla çoktan 5.5 olurduk, olmuyorsa demek ki bu stresin azalacağına dair inanç sürüyor".

Bugün Altınbaş Üniversitesinin Gayrettepe Kampüsünde ikincisini gerçekleştireceğimiz "nereden geldik, nereye gidiyoruz" panellerinin ikincisini gerçekleştirceğiz. İlk panelde ekonomi, bugünkü panelde ise diplomasi ve siyaseti konuşacağız.

İşlem haftasının tam ortasına geldiğimizde, ABD ile ilişkilerin en az Dolar/TL kadar dalgalı ilerlediğine şahitlik etmekteyiz.

Son 5 yılda Piyasaların çığırından çıktığı gün hangisidir diye sorsalar, hiç kuşkusuz "dün" derdim. Peki buralara kadar nasıl geldik bir bakalım.

Geçen hafta Cuma günü hem 100 Günlük Eylem Planı hem de ABD-Türkiye Dışişleri Bakanlarının Singapur'daki temasları gündemin en önemli maddeleriydi diyebilirim.

Çarşamba akşamı hepimiz arka arkaya gelen haberlerle önce şaşırdık sonra öfkelendik. ABD Yönetimi Türkiye'nin Adalet ve İç İşleri Bakanlarına karşı yaptırım kararı aldı, ardından da doğrudan Türkiye'ye yönelik yaptırımların yakında açıklanacağını duyurdu.

İsterseniz normal zamanda konuşabileceklerimizle başlayalım: 1. Enflasyon oranı beklendiği kadar yüksek gelmeyebilir 2. Fed faizleri değiştirmedi 3. Güven Endekslerinde iyileşme var

Dün sabah TRTHABER'de açıklamaya çalıştım. Akşam ise, bir restoranda karşılaştığım iş insanlarına tekrardan anlattım: "Ekonomik olarak yapılabilecekler yapılıyor, bu durumu ancak diplomasi kurtarır".

Dün bazı haber ajansları, Türkiye'nin toplam iç ve dış borcunun Milli Gelirini aştığı üzerine haberler yaptı. Tabii böyle haberler sürekli tıklanma sağlayan tarzda sunuluyor. Normalde, uzmanlar borçlarla ilgili değerlendirmeleri, özel sektör/kamu ayrımı ile yapar.

20. yüzyıl başlar başlamaz birçok alanda birçok bilim adamı evrendeki imkanların sınırlarını belirleyen çalışmalar yapmaya başlamışlardı. Mesela,

Merkez Bankası'nın kararından sonra fırlayan dolar önce 4.92 TL'ye yükseldi, sonra 4.85'e geriledi. Tam o sırada yargılanmakta olan Amerikalı Rahiple alakalı bir karar geldi. Dolar iyice geriledi. Bunun üzerine aralarında Dostlarımın da bulunduğu bazı uzmanlardan kendilerine yakışmayan yorumlar gelmeye başladı.

Dün sosyal medyada öğleden sonra şöyle bir paylaşım yaptım: "Merkez Bankası faiz yükseltmezse Dolar 5.5 TL olur adlı komedi sona ermiştir". Elbette bu yazdığıma tepki gösterenler de vardı. Özellikle Borsada al-sat yapanlar.

Geçen hafta 3 değerli uzmanla yabancı yatırımcıların katıldığı bir panelde konuşma yaptım. Dört kişi birbirinden farklı yaklaşımlar göstersek de, bir konuda birleştik: Merkez Bankası'nın Nisan ayında başlayan faiz adımlarının çok geç bir karar olduğunu ve bu sebeple 500 baz puanın aşırıya kaçan bir yaklaşım olduğunda hem fikir olduk.

Dün bu soruyu birçok kesime sordum. Bankacılar, finans kesimi, reel sektör ve ticaret erbabı "faiz artarsa zora gireriz" diyorlar.

OECD, Dünya Bankası ve IMF verilerine göre Türkiye eldeki ekonomik modelle 2030 yılında G-20, yani en büyük 20 ekonomi içinde kalacağı matematiksel olarak kanıtlanmış durumda. Türkiye’nin hemen altında Suudi Arabistan, üzerinde de İspanya olacak. Ancak gelecekte, Endonezya, Meksika, Rusya, Brezilya, Hindistan ve Çin'in sıralamada Türkiye’nin epeyce üzerinde olacağı anlaşılıyor.

Çin'in dünya ticaretinde giderek baskı kurmaya başladığı 1990'ların sonundan itibaren, o zamana kadar ABD tarafından sürekli ileri sürülen "Japon Tehlikesi" unutulmaya başlanmıştı

Tüm uzmanlar yeni Kabine için Acil Eylem Planı önerisinde bulunuyor. Eğer bu öneriler dikkate alınıyorsa ne mutlu bizlere. Ben, genel eğilimden farklı olarak 100 gün içinde değil 30 gün içinde acil olarak yapılması gerekenleri sizler için kaleme aldım:

Geçen hafta bana sürekli olarak aynı soru soruldu: "Dolar/TL'deki bu hareketin sebebi ne ?". Uzun zamandır görüşmediğim ama genellikle bu zamanlarda arayan Dostlarım telefon açtığında artık şu espriyi yapıyorum: "Döviz için 1'e, Faiz için 2'ye basınız.."

Kime sorsam aklında hem sorunlar var hem de çözümler. Elbette bazı çözümler "önce saha temizliği sonra uygulama" tadında. Bazı çözüm önerileri de "kervan yolda düzülür" tarzında. Ben isterseniz öncelikli sorunları bir yazayım:

Cuma günü geç saatlerde FITCH'in Türkiye'nin kredi notunu kırması fiyatlara daha önce yansımış olduğu için, Dolar/TL'de ciddi bir hareket oluşturmadı.

1990'larda piyasalarda en çok sevilen deyim şuydu: "Beklentiler satın alınır gerçekleşenler satılır.." Piyasa Aktörlerinin önemli bir kısmı devletin alacağı kararları, şirketlerin kritik davranışlarını önceden haber alır ya da tahmin eder, hisselerin değeri buna göre yükselir ya da alçalır, beklenen haber açıklanınca da haraket sonlanırdı.

Döviz Kurları bir anda yükselmeye başlarken, belki de gece yarısına kadar endişeli soruların muhatabı oldum. Dünkü raporda belirttiğim gibi, benzer gelişmeleri daha önce de gördüğüm için, soruların sahiplerine bilmeleri gereken şu gerçekleri paylaştım:

Dün, Bakanların Yemin Törenlerine izlerken birçok soruya maruz kaldım. Hem telefonla hem de yüz yüze soru soranların endişelerini gidermeye çalıştım.

Bakanlar Kurulu sonunda açıklandı. Herkes rahat etti. Bir ara iş o kadar uzadı ki, Türkiye'de neredeyse herkes "acaba ben de mi listedeyim" diye düşünmeye başladı.

Haftaya başlarken, en önemli gündem maddemiz bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yemin töreni ve hemen arkasından açıklayacağı bakanlar kurulu listesi olacak. Şu ana kadar birçok isim alternatif listelere girdi ve çıktı.

Piyasada hala enflasyonu faiz artışıyla durdurmak gibi bir eğilim var. Ben ise iki gündür meselenin maliyet boyutuna hiç bakılmadığının altını çizerek sizlere anlattım. Maalesef...

Dün sosyal medyada paylaştığım enflasyon ile ilgili görüşlere hem destek hem de tepki geldi. Baktım ki, enflasyon meselesine birçok kişi eski bilgiler ya da "öğretilmiş çaresizlik" cephesinden bakıyor. Ben de şu uyarıda bulundum:

Doğrudan konuya gireceğim: Şu an yaşadığımız enflasyonu yüksek faizle çözmek mümkün değil. Çünkü yaşadığımız bir talep enflasyonu değil. Doğrudan doğruya maliyet enflasyonunun sonuçlarını yaşıyoruz.

Geçen hafta belirttiğimiz gibi bir "erken" yerel seçim için düğmeye basılmış gözüküyor. Son bir yıldır sürekli söylediğim gibi, son 15 yılda o kadar seçim yaşadık ki, hem genel seçimlerin hem de yerel seçimlerin bir takvime bağlanarak arka arkaya yapılması ve Anayasada belirtilen süre bitene kadar bir daha seçim yapılmaması Türkiye'nin hayrına olacak.

Haftaya başlarken elimizde ne var bakalım: 1. Yemin törenine doğru şekillenmesi beklenen bakanlar kurulu 2. Döviz Kuru ve Faiz hareketleri . .

Seçimlerde sonra Dolar/TL'nin ciddi bir dalgalanmanın içine girdiğini görüyoruz. Şöyle ki, 4.55 ve 4.70 arasında gidip gelirken, üst ve alt bantları zaman zaman esnetiyor.

Dün haber ajansları ekonomi konusunda beni soru yağmuruna tuttular. Hala kamuoyunda dolar/Tl, faiz, enflasyon ve cari açıkla ilgili reçetenin ekonomik paketlerden geçtiğini düşünenler olduğunu görüyorum.

Dün size piyasalardan bahsetmedim. Pazar akşamının galiplerinden ve mağluplarından bahsettim. Bugün ekonomiyle alakalı detayları paylaşmak istiyorum.

Haftaya seçim sonuçlarının tartışmalarıyla başladık. Seçim gecesi daha oylar yeni sayılmaya başlamışken, değerli televizyoncu Cüneyt Özdemir'e sürpriz bir sonuç olmayacağını ifade ettim ve bazı uyarılarda da bulundum.

Seçim sonuçlarının beklenen tarafı da vardı, beklenmeyen tarafı da. MHP'nin aldığı oy, herkes için sürpriz oldu.

Seçimlerden önceki son raporu yazıyorum. Havalarda uçuşan anketler ve tahminleri bir kenara bırakıp sizlere önemli bir gözlemimi aktaracağım.

Hazinenin yoğun borçlanma takvimi içindeki adımları seçimlerin kaldırdığı toz dumandan pek gözükmüyor ama, borçlanma gözle görülür şekilde kamu desteğiyle yola devam ederken, faizlerin % 20'ye yaklaşmakta olduğu bir gerçek.

Herşeyden önce bilinmesi gereken bir gerçek var: Ekonomik parametrelerin bozulması her ne kadar ekonomi yönetiminin zamanlaması doğru olmayan kararlarından kaynaklanıyorsa da, düzelmesi ekonomik adımlarla olmayacak.

Haftaya sakin başladık. İki önemli açıklamanın altını çizmek gerekiyor: Mart Ayı İşsizlik Rakamları ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Ocak-Mayıs Bütçe gelişmeleri.

Madem seçimlere az bir süre kaldı; anket düzenleyenlerden finansçılara, siyaset uzmanlarından iktisatçılara kadar herkesin söylediği değişik senaryoyu bir araya getireyim dedim. Normalde 6 ile 8 değişik senaryo var. Ancak bugün sizlerle 4 adet senaryo paylaşacağım.

Uzun zamandır beklenen haber dün geldi. Fed 25 baz puan faiz artırdı. Bu karar beklentiler doğrultusunda alınan bir karardı. Yılbaşından beri yazdığım raporlarda hep aynı sözü tekrarladım: "Artık ucuz para yok".

Çünkü o gün Merkez Bankası hiç bir işe yaramayan 75 baz puanlık faiz artışını yaptı. Büyük bir bankanın genel müdürüne bir önceki akşam bir not göndermiştim: "Eğer Merkez Bankası0.75 puan faiz artırırsa, Dolar/TL belki gerileyebilir ancak tekrar yükselmesi kesin gibi..."

Kendi yakın çevremde bile anlaşamadığım bir konu var. O da büyümeye yüklenen anlam. Bizim gibi ülkeler gelişmiş ülkeleri Milli Gelir büyüklüğü açısından geçmek için var güçleriyle çalışırlar. Eğer bu olmuyorsa büyüme oranı olarak geçmeye çalışırlar. Peki neden böyle yaparlar ?

Geçen haftaki TCMB kararı öncesinde sürekli olarak bana söylenen söz şuydu: “Ama yatırımcı faizin yükselmesini istiyor!”

TCMB'nin faiz hamlesini "anlamsız hareketlerden biri" diye tarif edince, sosyal medyada ciddi bir tartışma başlattım sanırım. Aslına bakılırsa normal zamanlarda "cesur" diye nitelendireceğimiz bu hamlenin, geciktirilerek bugünlerde yapılmasını eleştirdim.

"Bono ve tahvillerin faizleri neden yükseliyor?" diye soran varsa cevabım basit: Küresel anlamda faizler yükselecek. Faizler yükselecekse, şu an sabit getirili varlıkları elde tutmanın bir manası yok.

Seçim anketleri 24 Haziran yaklaşırken heyecanı artıran unsurlar olmaya başladılar. Söz konusu anketlere itidalli ve mesafeli şekilde baktığımız zaman, Başkanlık Seçiminin ikinci tura kalması ihtimalinin giderek arttığını gözlemleyebiliyoruz.

Maliye Bakanın Sn. Ağbal'ın "enflasyonla mücadeleye destek vereceğiz" sözü, hafta sonu gündeme yansıyan en önemli gelişmelerdendi. Niye bunu başlangıçta söylüyorum ? Çünkü vergi uygulamalarının bugüne kadar enflasyona ciddi şekilde katkı yaptığı görüldü.

Geçen haftayı çok sayıda bankanın negatif izlemeye alınması ile bitirdik. Bu haftaya da enflasyon ile başlıyoruz. Olumlu bir beklenti içinde değiliz elbette. Enflasyonun yükselmeye devam edeceği, baz etkisinin de yardımıyla sonbahara doğru şimdikinden daha yüksek rakamları göreceğimiz aşikar.

Bugün size Dolar/TL, Parite veya faiz üzerine yazmayacağım. Manzara ortada. Bu sefer geleceği ilgilendiren bir konuda yazacağım.

Hiç bir kuşuya yer olmadan şunu net olarak söyleyebilirim ki, Kredi garanti Fonu uygulaması olmasaydı 2017'deki yüksek büyüme oranı sağlanamazdı. Sorunlu kredilerin toplam kredilerin içindeki payı düşerken, karşılıksız çek oranının da hızla düştüğüne şahitlik ettik.

Döviz kurlarını ya da diğer bir deyişle TL'yi istikrara sokacak adımlar, yatırımcılar tarafından rahat anlaşılabilecek, dünya gerçekleriyle ters düşmeyecek, kaynakların israf edildiği intibaını yaratmayacak hareketlerdir. Belki de herhangi bir faiz artışına gerek kalmadan bunlar yapılsaydı, fatura büyük olmayacaktı.

Bazı yöneticiler, kendilerine önerilen bazı çözümlerin hatalı olduğunu göstermek için, gereken zamanda değil, gecikmeli ya da vaktinden erken olarak uygularlar. Böylelikle üzerlerindeki baskıdan kurtulduklarını düşünürler ama gerçek değişmez. Geç ya da erken atılan adımların faturası ağır olur. Merkez Bankası'nın son kararında fatura hepimize çıktı.

Doğrudan cevap vereyim. "Yaramıyor" demek ayıp olur. Ancak "kurların yükselişini önleyecek mi?" diye sorarsanız, ona da cevabım net: "Hayır".

Haftanın son işlem gününe girerken kafalar oldukça karışık. ABD'de sonuçlanan dava ile ilgili piyasalarda konuşulan spekülasyonlar her ne kadar yalanlasa da, yatırımcıların açıklamalara kuşkuyla yaklaştıkları gözüküyor.

Dün paylaştığım yazıda Merkez Bankası'nın radikal bir faiz artışına doğru sürüklendiğini belirtmiştim. Nihayetinde TCMB 300 baz puanlık bir artış yaptı ve Geç Likidite Penceresi "tuhaflığına" devam etmeye karar verdi.

Çok net anlaşılıyor ki, yurt dışından gelen baskılar neticesinde Merkez Bankası radikal bir faiz artışı yapmaya hazırlanıyor. Buna rağmen Dolar/TL'nin yükselmesinin sebebi belli: Merkez Bankası son birkaç yıldır hep hazırlık yapıp eyleme geçmediği için, yatırımcılar "yine dağ fare doğuracak" diyerek kendilerini sağlama alıyorlar.

Artık bu şartlarda daha fazla döviz kurları için “şöyle olur, böyle olur” demek doğru olmaz. Birkaç gündür izinli olduğum için, Güney Amerika’dan Rusya’ya kadar çeşitli milletten insanla görüşme imkanı buldum. Hepimiz Türkiye’nin harika bir köşesinde buluştuk. Sözleşmiş gibi her meslekten her yaş grubundan insanlar aynı mekanda toplanmıştı

İşlem haftasına başlarken, Dolar/TL ile ilgili iddialı açıklamalarda bulunan dostlara bazı hatırlatmalar da bulunmak istiyorum.

Heyecan dolu bir haftayı geride bırakıyoruz. ABD'deki davadan, döviz kurlarındaki harekete, İsrail ve ABD'nin Orta Doğu'yu karıştırmasından TCMB üzerindeki faiz baskısına kadar birçok gelişenin şahidi olduk.

Merkez Bankası, Ekonomi Bakanı ve Cumhurbaşkanı'nın bir araya gelerek ekonomideki son gelişmeleri görüştüğü toplantı piyasalarda heyecan yarattı. Bunun bir benzerini geçen hafta Külliye'de yapılan toplantı ile yaşamıştık. Her iki toplantı esnasında döviz kurları ve gösterge tahvildeki faizler gerilemiş, ancak herhangi bir adım atılmaması sebebiyle tekrar yükselişe geçmişlerdi.

Merkez Bankası'nın 75 baz puanlık faiz yükseltmesinin ardından çok ciddi bir eleştiri yapmıştım. TCMB'nin yeni yönetimi iş başına geldiğinden beri belki de en sert açıklamalarla eleştiride bulunmuştum.

Orta Doğu'da olan bitenlere bakınca, bu şartlarda ekonomik yorumlar yapmanın anlamı kalmıyor. "Çakal" romanının yazarı olan Frederick Forsyth, hayatını anlattığı son romanında Batı dünyasını şöyle eleştiriyor: "Hangi menfaat binlerce çocuğun ölümünden önemli olabilir ki ?".

Seçimlere doğru, Ankara'nın ekonomik parametrelerdeki bozulmaya karşı elinden geldiği kadar önlem geliştirmeye çalıştığını görüyoruz. Herşeyden önce bozulmanın bir kısmının yurt dışı kaynaklı olduğunu belirtelim. Bunlar Fed kararları, korumacılık kaygıları ve jeopolitik gelişmeler olarak sıralanıyor. Her ikisinin de pariteler ve emtia fiyatları üzerinde ciddi etkisi var.

Döviz Kurlarındaki gevşemenin geride bıraktığımız 5 yılda birçok kez test edilmiş bir tecrübe olduğunu hatırlatarak sözlerime başlamak istiyorum.

Dün Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde yapılan toplantı, uzun zamandır unutulan bir gerçeği tekrar ortaya çıkardı. "Ekonomi Yönetiminin sözel müdahale gücü"nü.

Geçen hafta bir görüşmedeyken "Emre Hoca Dolar/TL 4.30 olur mu" diye soranlara, şöyle cevap verdim: "Bugün bile olur, yeter ki isteyin."

Seçimlere kadar Para ve Sermaye Piyasaları ciddi bir testten geçecek diyebilirim. Her ne kadar faiz yükselişi döviz kurlarının yükselişinden daha tehlikeli bir gelişme olsa da, sokaktaki vatandaşın ilgilendiği tek enstrüman döviz kurları. Yani TL'nin ne kadar değer kaybettiği. Halbuki biz ekonomistler, faizler bir kere yükseldi mi düşmesinin ne kadar zor olduğunu ve bunun ekonomiyi ne kadar olumsuz etkilediğini biliyoruz. Sade vatandaş bununla ilgilenmez.

Hafta sonu piyasalar kapalı olur ama tartışmalar zirve yapar. Altınbaş Üniversitesi'ni temsilen hem KKTC hem de Türkiye'de Kızılcahaham'da peş peşe yaptığım iki konuşmada da, iş insanlarının döviz kurları ve faiz üzerine fazla soru sormadıklarını, daha çok dijital değişim ve önümüzdeki 3 yıllık dönemde yaşayacağımız "yüksek büyüme-yüksek faiz-yüksek enflasyon" dönemini nasıl geçireceğimiz üzerineydi. Açıkçası umutlandım.

Haftayı acı-tatlı tecrübelerle bitiyoruz. Geçen hafta Merkez Bankası'nın aldığı tartışmalı kararın ardından, seçim öncesi Dolaylı Vergilerde İndirim, emeklililere ikramiyeler, S&P'nin Türkiye'nin notunu kırması, enflasyonun beklenenden yüksek çıkması, Dolar/TL'deki rekor seviyeler ve nihayetinde gösterge tahvildeki sert yükseliş. Bunların hepsi bir hafta içinde oldu.

Fed'in faiz konusunda bir karar almaması, bundan sonraki süreci daha zorlu hale getirdi diyebilirim. Demek ki, kalan zamanda 3 adet faiz artışı yapılacak. Bunların bir tanesi Aralık'ta olacak gibi gözüküyor. Dolayısıyla geri kalan iki faiz artışının yaz ve sonbahar aylarında gelme ihtimali var.

Dün tatil olması sebebiyle, bugün haftaya kaldığımız yerden başlıyoruz. Pazartesi günü öğleden sonra Borsa İstanbul'da sert satışların olduğunu gördük. Birçok kişi telefon ve mesaj yağmuruna tutunca, sosyal medyada şu açıklamayı yapmak zorunda kaldım:

Haftaya başlarken her zaman olduğu gibi gündem maddelerini sıralayalım:

Dün İzmir'de, bugün de Adana'da Altınbaş Üniversitesi'ni temsilen olan bitenler hakkında bilgi vermeye devam ediyorum işadamlarına. Hem Ramazan Ayının yaklaşması hem de 24 Haziran'da erken seçim olacağının açıklanması sebebiyle, İş Dünyasının çeşitli kesimlerinden üst üste davet alıyorum.

Merkez Bankası'nın dün aldığı karar bana ekonomi yönetimine yapılan itirazlara itirazlara verilen cevabı hatırlattı: "Yapmasak daha kötü olabilirdi.."

Milli Bayram sebebiyle bir gün eksik olarak tamamlanacak olan işlem haftası sakin başladı diyebiliriz. Partilerin adaylarını netleştirmeleri beklenirken, Merkez Bankası'nın bugün ne karar vereceği de tartışılıyor.

Kısa işlem haftasına olukça hızlı başladı diyebiliriz. Gözüme çarpan detayları sıralamak istiyorum:

Dün Trabzon’da sanayi ve ticaret dünyasının temsilcileriyle buluştuk. Halkbank’ın 80. Yılı çerçevesinde düzenlenen Anadolu Ziyaretlerinde bendeniz Altınbaş Üniversitesi’ni temsilen fikirlerimi aktarmaya devam ediyorum.

Dün haber ajanslarına şu şekilde bir açıklama yaptım: "Birçok insan yatırım yapmak için seçimi bekliyordu, böylece bu baskı kalkacak ve erken seçim ekonominin faydasına olacaktır". Bu açıklamayı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seçim takvimini açıklamasından 3 saat önce yaptım ve ardından da şunu ekledim:

Sonunda beklenen gelişme beklenmeyen bir anda gerçekleşti. Hem iş dünyasının temsilcileri hem de tecrübeli siyasetçilerle yılbaşından beri yaptığımız çeşitli sohbetlerde, erken seçim konusunda geniş bir mutabakat olduğunu görüyordum. Hatta "15 Temmuz pazara rast geliyor biliyor musunuz ?" diye sorarak, bu konuşmalara da katkı sağladığımı itiraf etmeliyim.

Piyasalar dün, tahmin ettiğimiz gibi açıldı ve nihayetinde kapandı. Döviz, Faiz ve Hisse Senedi piyasalarında aynı anda yükseliş vardı. Bu fenomenin Türkiye'de çok sık görüldüğünü daha önceki raporlarımda bahsetmiştim.

Belki de son 20 yılın dış siyaset açısından en gergin günlerinden geçiyoruz. Bir yandan Dünya Trump'ın başlattığı ticaret savaşları ve Orta Doğu Çatışmalarına sürüklenirken, diğer taraftan da birçok şeyin hayatımızdan çıktığını ve daha önce test etmediğimiz yeniliklerin hayatımıza girdiğini görüyoruz. Bunlardan biri de "üretim" olgusunun değer zinciri içinde payının göz ardı edilemeyecek kadar küçülmesi. Bunu sadece "teknolojik gelişim" olarak adlandırmak kolaycılık olur.

Sonunda kabus gibi başlayan işlem haftasını kapatıyoruz. Dün Dolar/TL 4.15 seviyelerinin üzerine denerken bir anda, Merkez Bankası Başkanı'nın "faizleri yükseltebilirim" şeklindeki iması sonucunda gevşemeye başladı. Hatta 4.10 seviyesinin de aşağısını zorladı.

Mesela, 1994'de Dolar/TL 14.000 civarındaydı. Bir-iki ayda 42.000 seviyesine çıktı. Aylar sonra 17.000 seviyesine geri geldi. Yani % 300 değer kaybı. Bu tecrübe Türkiye parasından sıfırları atmadan yaşandı.

Olan bitenlerin hiç doğal olmadığını ve piyasa mantığı içerisinde açıklanamayacağını söylemem lazım.

Küresel anlamda piyasaların huzursuz olduğunu, Trump'ın başlattığı "Ticaret Savaşları"nın para ve sermaye piyasaları üzerinde etkili olduğunu, Suriye'deki gelişmelerin bölgedeki huzur kaçırdığını ve ABD'nin buraya bir şekilde müdahale edeceği için gerginliğin boyutunun arttığını kabul ediyorum.

Bundan tam beş yıl önce Dolar/TL yükseliş macerasına 1.78 ile başladı. Bu sabah geldiğimiz nokta 4.05 civarı. Yani % 227 civarında değer kaybı. Bunun ne anlama geldiğini anlatayım:

Oldukça hareketli bir haftayı geride bırakıyoruz. Elbette daha önümüzde hafta sonu var ama en azından para ve sermaye piyasalarında işlemlerin pazartesiye kadar tatil olduğunu düşünerek bu cümleyi kullanıyorum.

Enflasyon oranları ve hemen arkasından başlayan "Merkez Bankası bu ay ne yapacak" tartışmalarıyla yola devam ederken, iç ve dış siyasette de yoğun bir trafik gözleniyor.

Geçenlerde birkaç haber ajansından telefon edip bana şu soruyu soranlar da oldu: "İdeal kur seviyesi sizce hangisi ?". Ben şöyle cevap verdim:

Haftaya neşeli başlamasak da sakin başladık diyebilirim. Özellikle döviz kurlarındaki hareket dikkat çekti. Her ne kadar yüksek büyüme ve rekor kıran ihracat gündemin ön sıralarında yer alsa da, “dış kırılganlık gerçeği”nin üzeri örtülemiyor.

Haftaya ihracat rekorunun gururu ve enflasyon beklentileriyle başlıyoruz. Enflasyon verilerinden önce açıklanan İTO Perakende Fiyat Endeksi Mart Ayında % 1.29 yükselmiş gözüküyor. Bu durum Mart Ayı TÜFE rakamları için pek olumlu bir beklenti yaratmıyor elbette.

Haftayı büyüme rakamları ile kapatıyoruz. Dün açıklanan verilere göre Türkiye Ekonomisi 2017'de % 7.4 büyümüş. Bu rakam daha önce çeşitli vesilerle yaptığım yorumlarda sürekli tekrarladığım bir beklentiydi.

Ve Dolar/TL 4.00 seviyesini geçti. Bu zaten uzun zamandır beklenen bir gelimeydi. Moody's Türkiye'nin kredi notunu kırıp "dış kırılganlık" konusunun altını çizdikten sonra, Fed faiz artırmış ve LIBOR oranları yükselmiş, ardından da diplomatik birçok gelişme meydana gelmişti.

Bir ülkenin riskleriyle ilgili en ciddi verilerden biri olan CDS'lere baktığımızda, Türkiye'nin Brezilya ve Rusya'dan daha olumsuz bir durumda olduğunu görüyoruz. Ancak şu anki seviye rekor bir seviye değil. Geçen yıl bundan daha yüksek bir seviyeyi görmüştü. İki yıl önce ise rekor seviyelerdeydi. Yalnız şunu da söylemeliyim. Sadece Türkiye'de değil, dünyada da birçok olumsuzluk var. Dün ABD Borsaları yine sert düştü. Hem de uzun bir süre yatay devam ettikten sonra. Halbuki konut verileri beklenenden daha iyi gelmişti. Tüketici güven endeksinin beklenenden kötü çıkması bu sert satış için sebep olamaz diye düşünüyorum.

Karışık duygularla tamamladığımız haftanın ilk işlem gününden sonra, sabah itibarıyla durumu bir özetleyelim: Dolar/TL ve Döviz Sepeti yüksek seviyelerde yola devam ediyor. Orada bir değişiklik yok. Gösterge tahvilin faizi de yükseldi. BIST ise daha itidalli bir görünümdeydi. Mütevazı bir düşüşle günü kapattı. Gelişen ülke piyasalarında da benzer şekilde karışık bir seyir vardı. Avrupa da keza, pek olumlu seyretmedi.

Haftaya gergin şekilde başlıyoruz. ABD Başkanı TRUMP'ın ticaret savaşlarını alevlendiren hamleleri sebebiyle, piyasaların morali bozuldu diyebiliriz. Sabaha son 1 yılın en yüksek Dolar/TL seviyesi ile başlıyoruz. Döviz sepetinde ise tüm zamanların en yüksek seviyesini test ediyoruz. Bir tek gösterge tahvilin faizinde daha önce test edilen % 14.34'lük seviye geçilmedi. Ancak sabah itibarıyla % 14.11 seviyesindeyiz. Bunu da hatırlatalım. Bir yıl önce % 11'lerde işlem görüyordu. Bunu da hatırlatalım.

Şimdi size piyasalarda olan biten hakkında özet bir bilgi vereceğim. ABD’de isşizlik maaşı başvuruları beklenenden kötü geldi ancak “PMI” adı verilen satın almacıların endeksi beklenenden iyi geldi. Türkiye’de döviz kurları yükseldi. Diğer yandan yabancıların bir ay önce sattıkları hisse senetlerini geçen geri aldıkları gözüküyor. Aklınız karıştı değil mi?

Fed kararının açıklanmasına doğru piyasaların az da olsa yatıştığını görüyoruz. Her zaman altını çizdiğim bir konu var: Döviz kurları hızla çıktığı zaman, bir süre sonra düşüyor. Ancak adım adım çıkmaya başladı mı, endişeler artmaya başlıyor. "Daha da yükselir mi ?" sorusu her yerden duyulmaya başlıyor.

Artık herkes nefesini tuttu ve Fed kararını bekliyor. Dünkü raporda belirttiğim gibi, pek az kurum veya kuruluş fonlama maliyetlerinin yükselmesine karşı bir B Planı hazırladı.

Hisse senedi piyasalarındaki azımsanmayacak düşüşler, tahvil piyasalarındaki şiddetli dalgalanmalar, Altın'ın zayıf seyri ve paritedeki stresli bekleyiş: Hepsinin sebebi Fed kararı öncesinde ortaya çıkan gerginlik.

Haftaya başlarken, dün bir kere daha andığımız Çanakkale Kahramanlarının aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyorum. Bu muhteşem zaferin kahramanlarından Mustafa Kemal ATATÜRK'ün sadece şehit düşen Türk Askeri için değil, ANZAC askerileri için de söylediği şu sözlerini de unutmayalım:

Dün piyasaların olmasa da, ekonomin gündemine oturan en önemli gelişme, birikmiş KDV iadelerinin ödenmesi için devletin 2020 yılını işaret etmesi oldu. Elbette bu konuda beni çok sayıda kişi aradı..

Dün piyasalarda döviz kurlarının yükselmesi haricinde bir hareket yaşanmadı. Borsa yatay negatif, gösterge tahvilin faizi de yüksek olmasına rağmen bir öncekine göre gevşeyerek kapanış yaptı. Belki de yatırımcılar, son iki günün hasar tespitini yapabilmek için fazla bir işlem yapmadılar. Dolasıyısıyla daha önemli bir konuya değineceğim.

Şimdi dün neler olduğunu sıralayalım ve olan bitenden bir anlam çıkarmaya çalışalım:

Belkide düne damga vuran en önemli gelişmelerden biri, 2014 yılından beri en yüksek cari açık akımına ulaşmamızdı. Her ne kadar ihracatta rekorlar kırdığımızı söyleyerek kendimizi avutsak da, ithalatın da dolu dizgin arttığını ve daha önemli rekorlar kırdığını daha önceki raporlarımda bahsetmiştim.

Haftaya başlarken, ABD Başkanı ve Kuzey Kore Liderinin görüşecek olmasının gündeme damga vurduğunu söyleyebilirim. Her iki liderin birbirilerine diplomatik nezaketin dışına çıkarak sarf ettikleri sözler ve birbirilerini nükleer silahlarla tehdit etmelerinden sonra, buluşacak olmalarının elbette sansasyonel bir tarafı var.

Avrupa Merkez Bankası dünkü toplantıda faiz değişikliğine gitmezken "durum kötüleşirse varlık alımı miktarını artırabilirim" şeklinde açıklama yaparak, paritenin dalgalanmasına yol açtı.

Kredi derecelendirme kuruluşlarının kararlarının ekonomik olmaktan çok diplomatik gelişmelere hizmet ettiğini her zaman söylemişimdir.

ABD Ekonomisi'nden gelen kafa karıştırıcı rakamlar, Trump'ın "Ticaret Savaşları"nı tekrar canlandırmaya yönelik söylemlerinin üzerine bir de İtalya'daki seçim sonuçları eklenince piyasalar "bekle-gör" eğilimine girdi. Bu eğilim tarzı aslında, birçok insanın içinde bulunan ama şu an için ortaya çıkarmaktan çekindiği bir hissiyata dayanıyor. Cesaretini toplayanlar "büyük bir fırtına geliyor, hissediyor musun ?" diye soruyorlar. Ben de, "neden böyle düşünüyorsunuz ?" diye cevap veriyorum.

Dün açıklanan enflasyon rakamlarından sonra, piyasalar bir göz atalım. Borsa yatay, Sepet Kur ve Gösterge Tahvilin faizi de yavaşça yükselişte.

Yeni haftaya İtalya'daki seçimler ve Almanya'da Hükümet Kurulması adına atılan olumlu adımlarla başlıyoruz. Başbakan Renzi'nin kendisini güçlü kılacak Anayasa değişikliklerinin referandum sonucunda kabul etmemesinin ardından istifasını vermesiyle İtalya politik bir boşluğun içine düşmüştü. Bu boşluktan faydalanan Berlusconi oldu. Dün gerçekleşen seçimleri siyasete ve iktidar olmaya doğru büyük bir adım olarak nitelendiriyor uzmanlar. Bekleyip göreceğiz.

Haftayı dalgalana dalgalana kapatıyoruz. Hisse senedi piyasalarından emtia piyasalarına, borçlanma kağıtlarından döviz kurlarına kadar ciddi gelgitlerin yaşandığını gördük. Bu durum devam edecek. Benden söylemesi.

Sonunda Barselona'daki Dünya Mobil Teknolojileri Fuarı sona erdi. Bana da dönüş yolu gözüktü. Bir yandan üniversitemi, diğer yandan da Türkiye'yi temsil ettiği unutmadan hem bilgi edindim hem de düşüncelerimi paylaştım.

Benim için Mobil Teknolojiler Fuarının son günü olacak ama yarın da bir kısım aktiviteler var. Yarın öğlen itibarıyla uçağa binip Türkiye'ye döneceğim. Afrika, Avrupa, Asya, Kuzey ve Güney Amerika ve Avusturalya'dan katılan kıymetli kanaat liderleriyle beraber geçirdiğim vakit artık sona eriyor. Hiçbir güzellik sonsuza kadar devam etmiyor maalesef.

Gözüm bir yandan küresel piyasalarda olan bitenlerde, aklım ve dikkatim de Barselona'da gerçekleşmekte olan Dünya Mobil Teknolojiler konferansında.

Dünya Mobil Teknolojiler Kongresi için Barselona'dayım. Günlük rutinden biraz kopup, dünyanın gelecekte nasıl olacağına dair tartışmaları izlemek oldukça iyi geldi diyebilirim.

Bu akşam S&P'nin Türkiye'nin kredi notuyla ilgili açıklama yapması bekleniyor. Daha önceki açıklamalarında "enflasyonla alakalı olumlu gelişmeler olursa görünümü durağana çevirebiliriz" diye açıklama yapmışlardı.

Hafta sonuna yaklaşırken, hisse senedi piyasaları açısından Türkiye'nin pozitif ayrıştığını görüyoruz. Gösterge tahvilin faizi gerilemese de, yatay şekilde günü kapattı.

Orada garanti ekonomistler vardır... Bunu neden dediğimi anlatayım:

Haftaya sakin başladık. Hisse senedi piyasaları yatay veya mütevazı bir hızda düşerek kapandılar. Euro/Dolar Paritesi güçlü seyretmeye devam etti.

Dolar/TL'nin tekrar gevşediği ve "acaba yükselecek mi ?" sorularının "daha nereye kadar düşecek ?" sorusuyla yer değiştirdiğini görmekteyiz.

Haftaya belki oldukça sıkıntı başladık ama sakince bitiriyoruz desek yanlış olmaz. Piyasalardaki satış baskısının hafiflediği ortada. Yine de temkinli olmakta fayda var.

Dün piyasalar yine değişik bir görünümdeydi. BIST, Dolar/TL ve Gösterge Tahvilin faizi beraberce düştü. Demek ki, piyasalarda hala denge kurulamamış. Kısıtlı bir para bir yerden diğerine hareket ediyor.

Hep söylerim bu sözü. Çok küçükken duymuştum. Rahmetli annem ve babam bu sözün anlamını bana detaylı şekilde anlattıklarında bile çocuk kalbim itiraz etmişti.

Piyasalardaki satış baskısı durulmuşa benziyor. Hatta bazı uluslararası kuruluşların, "satışlar bitti şimdi alım zamanı" diye cesurca yorumlar yaptığını da görüyorum. Ben temkinli olmanın daha faydalı olacağını düşünüyorum.

Haftaya kararsız piyasalar ve uluslararası alanda devam eden diplomasi trafiği ile başlıyoruz. Bir yandan ABD'den gelen heyetler Türk Hükümeti ile temastayken, diğer taraftan Türk Silahlı Kuvvetlerinin Amerikan Silahlarıyla donatılmış terör örgütüyle mücadele etmesi hem dikkat çekici hem de üzücü.

Haftayı akıllarda soru işaretiyle kapatıyoruz. "Piyasalardaki satış dalgası ne zaman bitecek ?"

Piyasalar dalgalanmaya devam ediyor. New York Borsasına paralel olarak diğer borsaların da sert düşüşler sonunda toparlandığını görüyoruz. Ancak zemin hala kaygan.

Herkes bu soruyu soruyor. Burada özetle anlatmaya çalışacağım. Daha uzun açıklamam saat 09:30'da Altınbaş Üniversitesinin Facebook hesabından canlı olarak gelecek. O saatte meşgul olup seyredemeyenler için, hem Üniversitemin hem de benim Facebook ve Instagram hesaplarında mevcut olacak.

Dün açıklanan enflasyon oranları, hem Ankara'ya hem de bono tahvil yatırımcılarına moral verdi diyebilirim. Gıda fiyatlarındaki düşüş dikkat çekiciydi ve Ekonomi Kurmaylarının cesur söylemler sarf ettiğini gördük.

Haftaya başlarken geldiğimiz noktaya bir bakalım: Fed, daha önce kademeli olarak azalttıkları parasal genişlemeden, şimdi de parasal sıkılaştırmaya geçmeye hazırlanıyor.

Dün iki önemli gelişme yaşandı: - TİM tarafından açıklanan Ocak Ayında % 16 ihracat artışı - Euro/Dolar Paritesinin 1.25'in üzerinde seyretmeye başlaması İki gelişmenin de birbiriyle bağlantısı mevcut. Türkiye İhracatının % 50'ye yakını Avrupa'ya gerçekleştiriliyor.

Sonunda Fed açıklaması yapıldı. Faizler değişmedi. Ancak, bu kararın hemen ardından yapılan açıklamalar dikkat çekiciydi. Fed FOMC, yani bizdeki Para Politikası Komitesi'nin benzeri, Amerikan Ekonomisi'nin genelde iyi durumda olduğunu söylerken, enflasyon konusunda ummadıkları bir sonuçla karşı karşıya olduklarını belirtti.

Pazar günü başladığımız Tunus ziyaretini tamamlayıp dün akşam Türkiye’ye döndük. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın birkaç hafta önce gerçekleştirdiği ziyaretin rüzgarından yararlandığımızı söylemeliyim. Konuştuğumuz her Tunuslu ziyaretten dolayı mutlu olduklarını ve Türkiye’den yatırım beklediklerini ifade ettiler.

Dün piyasalarda yine bir fenomen yaşandı. Hem Borsa, hem döviz kurları hem de faizler yükseldi. Türkiye'de bu fenomen çok sıkça yaşanmaya başladı. Bunun sebebini birkaç yerde aramak lazım: - Türkiye'nin kredi notu seviyesinin sadece sermaye piyasası yatırımlarına cevaz vermesi - Günlük işlemlerin önemli bir kısmının fazla para bağlamadan yatırım yapan profil tarafından gerçekleştirilmesi - Kamunun borçlanma iştahı - ABD ve diğer ülkelerle yaşanan siyasi gerginlikler

Yeni bir haftaya başlarken, Fed FOMC toplantısının gündeme damga vuracağını söylemek yanlış olmaz. Fed Başkanı Yellen'in görevi bırakmadan önceki son toplantısı olacak.

Oldukça hareketli bir haftayı geride bırakıyoruz. Türkiye ve ABD arasında üst düzey diplomasi trafiği devam ederken, Amerikan tarafının "orada askerlerimiz var, karşı karşıya gelmesek daha iyi olur" şeklindeki çıkışına, Türkiye'nin cevabı net oldu.

"Zayıf Dolar ABD Ekonomisi için iyi". Bunu Trump Hükümetinden isimler açıkladığı zaman tebessüm ediyorum açıkçası. Sanki bu durumu bilerek ve kendi elleriyle başarmış gibi anlatıyorlar. Dünkü raporda oldukça net ifadelerle anlattım: ABD'nin başı dertte olduğu için Dolar düşüyor. Bir de yatırımcıların risk iştahı var tabii. Herkes Dolarını satıyor ve aktiflere giriyor. Sonuç normal.

Afrin'deki harekat devam ederken, PYD'nin bir terör örgütü olduğuna dair ABD Senatosunda bile tartışmalar çıktığına dair görüntüler dijital dünya aracılıyla dağılıyor.

Türkiye'nin Afrin'deki askeri harekatı devam ederken, dün Hazine sessiz sedasız iki ihale gerçekleştirdi. Bu ihalelerden biri 5 yıllık diğeri 6 yıllıktı. Mevcut şartalar gözden geçirildiğinde "başarılı" diyebileceğimiz şekilde tamamlandılar.

Ve Afrin Harekatı başladı. Bu harekatın başlaması konusunda bazı uzmanların şüpheleri vardı. Söz konusu şüphelerin sebebi belliydi: Bölgedeki ABD ve Rusya varlığı. Ancak Türkiye'ye büyük bir kararlılıkla harekata başladı ve PYD unsurlarını Fırat'ın doğrusuna doğru önüne katarak devam edecek gibi gözüküyor.

Bugünün gündemi Merkez Bankası Para Politikası Kurulu olacak. Yani faiz kararı. Merkez Bankası'nın, Fed kararından önce karar alacak olması işin en heyecanlı tarafı diyebiliriz. Eğer bugün faiz konusunda herhangi bir adım atmadan pas geçerse, ay sonundaki Fed kararına kadar sürekli heyecan yaşayabiliriz. Hatırlatalım, ay sonundaki FOMC toplantısı Yellen'in son toplantısı olacak.

Bir yanda ABD, Orta Doğruyu rahatsız edecek adımlar atmaya devam ederken, diğer yanda Başkan Trump'ın hem söylemleri hem de attığı adımlar ile iç siyaseti karıştırdığı gözüküyor.

ABD ile başlayan gerginliğin bir kademe daha yukarıya taşınmış olduğunu fark ediyoruz. Özellikle Türkiye'den yapılan açıklamaların oldukça sert olduğunu da görüyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "müttefiklerimiz teröristlerin kıyafetleri üzerindeki bayraklarını ve işaretleri alsınlar, yoksa onlarla beraber toprağa gömülecekler" derken kast ettiği oldukça netti.

Uluslararası gerginliklerin özellikle bölgemizde devam ettiği ve ABD ile Rusya'nın da kendi cephelerinden dahil olduğu bir sürecin içinden geçiyoruz. Özellikle Suriye ve PYD ile ilgili konularda hem ABD hem de bölgedeki diğer ülkelere Türkiye'nin kırmızı çizgilerini hatırlattığı bir diplomasi trafiği yaşıyoruz.

ABD'de işsizlik ile ilgili rakamlar kafa karıştırdı ancak yine de hisse senedi piyasaları bir önceki gün yaşanan düşüşten sonra, tekrar yükseldi. Açıkçası dünkü raporda bahsettiğim gibi bu tip kar satışları, güçlü yükselişler için zemin hazırlıyor.

Dün neredeyse düşüş yaşamayan Borsa yok gibiydi. Geçen yıldan beri 2018 yılında yaşanacak pozitif gelişmeleri satın alarak hızla yükselen aktifler, bir kısım kar satışlarıyla sakinleşti diyebiliriz.

Bu sabah gösterge tahvilin faizindeki yükselişle başlamak istiyorum. Dün ABD ile başlayan kamu kağıtlarındaki faiz yükselişi Türkiye'ye de sirayet etti diyebiliriz. Eğer gelecekte faizlerin yükselmesi bekleniyorsa, bugünden yatırımcılar bono ve tahvile fazla talepte bulunmazlar. Bu bir gerçek.

Dün itibarıyla gündemin önemli maddeleri şuydu: - Fed'in bu yıl yapacağı faiz artırımlarının sayısı ve zamanı. - Türkiye'de tekrar uzatılması beklenen Olağanüstü Hal Önce Fed'den başlayalım. Başta Fed olmak üzere birçok Merkez Bankası'nın faizleri yükseltmek konusundaki tereddütleri, bazı uzmanları uyarılarda bulunmasına sebep oluyor.

Haftaya Ankara'nın enflasyon ile ilgili söylemleriyle giriyoruz. Ekonomiden sorumlu bakanların ağız birliği ederek "enflasyon mutlaka düşecek" demeleri, siyasetin bu konuyu oldukça ciddiye aldığını gösteriyor. Bir yandan Fed'in 2018'de iki faiz artışı daha yapacağı beklentisi, diğer yanda küresel olarak emtia ve gıda fiyatlarındaki artış beklentisi, enflasyon konusundaki beklentilerin dalgalanmasına sebep oluyor.

İhracatla büyüyecek Türkiye, Diplomasideki tonu yumuşatacaktır... Birkaç gündür İngiltere'deydim. Hem Londra'da hem de farklı yerlerde temas ettiğim her meslekten kişiler beni oldukça şaşırtan yorumlarda bulundular.

Dün hem enflasyon oranları hem de ihracat rakamları açıklandı.

Bu sabahın gündemi enflasyon olacak. Birçok parametrenin enflasyona bağlı olarak bağımlı değişken hale geldiği bilinen bir gerçek.

Yeni yılın ilk sabah raporunda tekrar buluştuk. Herkese başarı, sağlık ve huzur dolu bir yıl diliyorum. Bu temenni aslında, her sene "şampiyonluk parolasıyla" yola çıkan futbol takımlarına benziyor. Temenniler iyi olsa da, sonuç farklı olabiliyor. Hatta çoğunlukla farklı olabiliyor.

Yılın son işlem gününe girerken, pozitif detaylardan bahsetmeyi uygun buldum. Dün katıldığım bir toplantıda, uzmanların 2018 için oldukça pozitif yorumlarda bulunduğuna şahitlik ettim. Buna göre hem dünya ticareti hem de büyüme rakamları yeni yılda 2017'ye göre daha ılımlı olacak.

Dün Bitcoin ile ilgili yazdığım fikirlere itiraz edenler oldu. Açıkçası 1996 yılından beri bu konularda çalışma yaptığım için, bildiğim yoldan şaşmadan yola devam ediyorum.

Dolar, borsalar ve BITCOIN dalgalanırken, 2018 beklentileri yüksek sesle konuşulmaya devam ediliyor. Trump'ın vergi reformuyla şahlanması gereken ABD Borsaları'nın performansı şaşırtıyor. Uzun zamandır rekor üzerin rekor kıran Borsalarda fazla bir hareket olmadığı gibi, yıl sonu rallisi beklerken düşüşler meydana geliyor.

Geri sayım devam ediyor. Yılın son dört işlem haftasına oldukça sakin girdik diyebilirim. Dün piyasalarda dikkati çeken çok önemli bir gelişme olmadı. Hisse senedi piyasaları genelde yatay seyretti, kazançlar ve kayıplar göz ardı edilebilecek kadar küçüktü.

2017'nın son haftasına giriyoruz. Geriye dönüp baktığımızda, aklımıza gelen en çarpıcı gelişmeleri sıralamak yerine, dalga dalga devam gelişmen olayları sıralamada fayda görüyorum.

ABD belki de Trump ile tarihinin en ağır diplomatik yenilgisini dün Birleşmiş Milletler'de yaşadı. Kudüs'ü İsrail'in Başkenti olarak tanıdığını açıklamasından hemen sonra çığ gibi büyüyen tepki, ABD'nin ezici bir çoğunlukla BM Genel Kurul'unda yalnız bırakılması sonucunu doğurdu.

Dün ABD'de vergi yasasının kanunlaşmasını Trump büyük bir şov ile kutlandı. Tam 30 yıldan sonra ilk defa vergi oranlarında toplum lehine bir adım atan Cumhuriyetçi Parti'nin büyük bir zafer kazandığını söylemek gerekiyor. Daha önce en ciddi vergi reformu Reagan döneminde gerçekleştirilmişti.

İşlem haftasının ortasına geldiğimizde, yılbaşı rehavetinin iyice belirginleştiğini söylemek mümkün.

ABD'nin tek başına aldığı karardan sonra, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine gelen öneriyi veto etmesi, bu konuda geri adım atmayacağını tüm dünyaya gösterdi. Diğer açıdan da tüm dünyanın lehine olabilecek bir kararın sadece 1 veto ile rafa kalkmasının tuhaf bir durum olduğunu da bir kez daha ortaya koydu.

Bir yandan ABD'den Türkiye'ye, Çin'den Latin Amerika'ya kadar her yerde iç ve dış siyasette hareketlilik devam ederken, 2018'in bitmekte olan bu yıldan daha zor geçeceğin idrakinde olan herkes teşvik paketlerini açıklamaya başladı.

Merkez Bankası'nın beklendiği gibi 100 baz puan değil, 50 puan faizleri artırması piyasaları memnun etmedi ki, Dolar/TL dün % 2'ye yakın bir yükseliş gösterdi.

Fed üyeleri konsensus sağladığı kararı hayata geçirdi: ABD Merkez Bankası 25 baz puan artırarak, politika faizini mevcut enflasyona biraz daha yaklaştırdı. Bu adım aynı zamanda TCMB'nin de önünü açmış oldu.

Büyüme rakamlarında rekor kırılması, uluslararası siyasetteki gerginliği az da olsa unutturdu bizlere. Dün sabah açıklanan % 11.1 'lik oran özellikle Ankara'da ciddi bir heyecan dalgası yarattı. Diğer taraftan "büyüme rakamları doğruyu yansıtmıyor" şeklinde eleştiriler de vardı.

Geçen hafta Cuma Günü "son zamanlardaki en tatsız haftayı geride bırakıyoruz" diye yazmıştım sabah raporuna. Acele etmiştim. Bu hafta, geçen haftadan daha beter bir haftaydı çünkü.

Ve Trump'tan ortalığı karıştıracak açıklama geldi. Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdı ve büyükelçiliği buraya taşıyacağını söyledi.

Uzun zamandır ABD'de olan bitenlerle ilgili yorum yapmadığımı fark ettim. Bugün biraz da o tarafa bakalım

Haftaya ilginç bir şekilde başladık. Hafta sonu "mal varlıklarını yurt dışına gönderenler" ile ilgil sert açıklamalar geldi, ardından da "yanlış anlaşıldı" diyerek düzeltme yapıldı. Yine de bunun heyecanı yeterli oldu. Dolar/TL sert şekilde yükselip sonra sert şekilde düştü. Arada panik yapanlar da zarar gördü mutlaka.

Haftaya enflasyon rakamlarıyla başlayacağız ve sonrasında siyaset-diplomasi cephesindeki heyecan devam edecek.

Son yıllarda tecrübe ettiğimiz en tatsız haftalardan birini geride bırakıyoruz diyebilirim. Döviz kurları haftaya düşerek başladı Sonra yükseldi sonra tekrar düştü. Yine de Dolar/TL 3.90 seviyesinden aşağıya inmeye niyeti olmadığını gösterdi.

Bu sabah 2018 yılı beklentileri hakkında bilgi vermek istiyorum.

Sizleri Altınbaş Üniversitesi adına saygıyla selamlıyorum. Bugün burada yapacağımız tartışmalar ve çalışmalar, mutlaka “kadına şiddetle mücadele” konusunda önemli bir ilerleme sağlayacak.

İçinde bulunduğumuz şartlar ile ilgili kısa bir özet yapmam gerekiyor:

Dün döviz kurları ile ilgili doğrudan siyasetin sözlü müdahalede bulunduğuna şahit olduk. Cumhurbaşkanı Erdoğan "döviz kurlarında meydana gelen balonlara müsaade etmeyeceğiz" şeklinde bir açıklama yaptı.

Haftaya başlarken, bazıları için yılbaşı telaşı bazıları için de yılbaşı yavaşlaması eş anlı olarak başladı.

Haber ajanslarının sabahtan akşama kadar "dolar düştü, dolar çıktı" şeklinde haber yapması beni seyrederken bile yoruyor. Acaba haberleri hazırlayanlar ne haldedir ?

Fed'in son toplantı tutanakları Aralık'ta bir faiz artırımı yapılabileceği konusunda kanaatleri kuvvetlendirirken, paritenin yükseldiğini gördük.

Gündem adeta fırtına gibi ilerlerken, Dolar/TL ve Gösterge tahvilin faiz oranı adım adım yükselmeye devam ediyor.

Merkez Bankası'nın attığı adımların Dolar/TL'nin düşmesine değil, yükselmesini yavaşlatmaya yönelik hamleler olduğunu sayısız kere yazdım.

Haftaya başlarken, Merkez Bankası’nın döviz kurlarının yükselmesine karşı attıpı adımların gücü test edilecek.

Haftanın son işlem gününe girerken, hem siyasi hem de ekonomik gelişmelerin el ele büyük bir hızla devam ettiğini görüyoruz.

Londra’daki 5G zirvesini takip ederken, göz ucuyla da ekonomiye bakıyorum elbette. Ancak buradaki gelişmelerin döviz, faiz ve hisse senedi alım satımından çok daha önemli olduğunu söylemeliyim.

Fed Başkanı ve Başkan Yardımcısının piyasa içinden gelen yöneticiler tarafından seçileceği beklentisi her yöne yayılırken, paritenin bir anda 1.18 seviyesine fırladığına şahit olduk.

Dolar/TL'nin 3.86-3.89 arasındaki mesaisi devam ederken, paritenin Euro lehine hareketi 4.00 seviyelerini test etmemizi önlüyor diyebilirim. Ancak her zaman yaptığım gibi döviz sepetine bir göz attım. Yani (1 Dolar + 1 Euro) / 2 formülüne.

Her yıl yarım milyon ziyaretçiye ulaşan Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı, 04-12 Kasım 2017 tarihleri arasında okurlarını, yurt içi ve yurt dışından pek çok değerli yazarla buluşturdu. Emre Alkin'de Doğan Kitap Standı'nda 12 Kasım tarihinde saat 16:00'da başlayan İmza Günü'nde okurlarının kitaplarını imzaladı.

İlginç bir döneme giriyoruz. ABD ve Türkiye arasındaki diplomasi trafiği devam ederken, Trump ve Putin'in Türkiye'yi de ilgilendiren birçok mesele üzerine yüz yüze müzakereler yürüttüğünü takip ediyoruz.

Yarın #istanbulkitapfuarı ‘nda imza günüm var. @dogannovus ve @dogan_kitap standında.

Aklıma geliyor bazen. Dört yılda neler yapılabilir diye. Mesela, inşaat-bina-köprü-otoyol-uçak-gemi-hastane yapılabilir. Bir çocuk doğar, dört yaşına gelir. Konuşur, yürür nihayetinde annesi babası bir nefes alır.

12 Kasım 2017 Pazar günü saat 16:00 - 17:00 arasında Tüyap'ta yapılacak olan imza gününe tüm dostlarımız davetlidir. Destek Yayınları Standında bulabilirsiniz.

“Överken öyle bir öv ki insanı, yerme zamanı geldiğinde gülünç olmayasın” demiş Keykavus. Oğluna yazdığı Kabusname adlı kitapta, insan çalıştırmaktan misafirlikte adaba kadar herşey var. Bunu da 11. yüzyılda yazmış. Kaç defa okudum hatırlamıyorum.